izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Parıldamaq sözü Azərbaycan dilində geniş mənada işlənən bir feldir. Əsas mənası "qısa müddətli, intensiv işıq saçmaq, parıltı vermək" olsa da, kontekstə görə mənası bir qədər dəyişə bilər. Lüğətlərdə verilən "bərq vurmaq, parıltı vermək" tərifi əsas mənasını əks etdirir, lakin onun daha incə nüanslarını əhatə etmir.

Parıldamaq, sadəcə "parlaq olmaq"dan fərqli olaraq, bu parlaqlığın müəyyən bir sürət və intensivliyini, həmçinin tez-tez dəyişən bir xarakterini nəzərdə tutur. Məsələn, ulduzların parıldaması, yağış damlalarının günəşdə parıldaması, ya da bəzəklərin parıldaması bu fərqi göstərir. Bu hallarda işıq mənbəyinin özünün parlaqlığı deyil, əks etdirdiyi işığın səpilməsi və gözlərimizə çatma sürətinin dəyişməsi nəticəsində yaranan təsir nəzərdə tutulur.

Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "parıl-" kökü "parlaq olmaq" mənasını daşıyır və "-daş-" əlavəsi hərəkəti, prosesi bildirir. Beləliklə, parıldamaq "parlaq olma prosesi" kimi tərif edilə bilər. Ancaq bu proses qısamüddətli, təkrarlanan və ya dəyişkən xarakterlidir.

Misal olaraq verilən cümlədə ("Pəncərələrdən içəri işıq dolur, teleqraf telləri, dəmir taxtapuşlar parıldaşırdı") parıldamaq sözü, işığın tellər və taxtapuşlar üzərində əks olunması nəticəsində yaranan qısa, intensiv işıq parlamalarını ifadə edir. Bu, sadəcə tellərin və taxtapuşların parlaq olması deyil, işığın onlardan əks olunması ilə əlaqədar olaraq gözə qarşı qısa müddətli işıq impulslarının gəlməsi deməkdir.

Parıldamaq sözü məcazi mənada da işlənə bilər. Məsələn, "gözləri parıldayırdı" deyərkən şəxsin sevinc, həyəcan və ya başqa bir güclü duyğu keçirdiyini ifadə edə bilərik. Bu halda, fiziki işıq deyil, duyğuların əks olunması nəzərdə tutulur.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz