Pay-lüş sözü Azərbaycan dilində əsasən şifahi nitqdə işlənən, köhnə və nadir sayıla biləcək bir birləşmədir. "Pay" və "lüş" sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir. Lüğətlərdə ümumi mənası "pay, hissə, qismət" olaraq verilsə də, daha geniş və dəqiq tərif verilə bilər.
"Pay" sözünün mənası hamıya məlumdur: bir şeyin bölünərək verilən hissəsi, qisməti. "Lüş" sözü isə mənası baxımından "pay"a yaxındır, lakin daha çox bəxt, tale, qismət mənasında işlənərək bir tövsiyə, hətta xəbərdarlıq da ifadə edə bilər. Beləliklə, "pay-lüş" sözü sadəcə bir şeyin hissəsini deyil, həmin hissənin taleyə, bəxtə bağlı olmasını, qismət kimi düşməsini və ya verilən hissənin insan üçün müəyyən bir əhəmiyyət kəsb etməsini ifadə edir. Bu əhəmiyyət həm müsbət, həm də mənfi ola bilər.
Misal üçün, "Ellər bu dünyadan pay-lüş alanda" cümləsində "pay-lüş" həyatın, dünyanın hər kəsə bəxş etdiyi, taleyin verməsi ilə bağlı olan qismətini, hissəsini ifadə edir. Bu hissə həm xoşbəxtlik, həm də bədbəxtlik ola bilər. M. Rahim bu ifadəni istifadə edərək insan ömrünün qısa və dəyişkən olduğunu vurğulayır. Başqa bir misalda, "Onun bu işdəki pay-lüşi çox az idi" deyə bilərik. Bu cümlədə isə "pay-lüş" sözü az miqdarda iştirakı və ya paya sahib olmağı ifadə edir. Bununla yanaşı, "Onun bu şirkətdəki pay-lüşü, onun gələcəyini müəyyənləşdirəcəkdir" cümləsində isə "pay-lüş" sözü bir az daha çox əhəmiyyət daşıyan və insanın taleyini, gələcəyini təsir edən hissəni, qisməti ifadə edir. Bu mənada "pay-lüş" müəyyən bir nəticəyə bağlı olan hissəni bildirir.
Nəticə etibarilə, "pay-lüş" sözü "pay" və "qismət" sözlərinin sinonimi kimi işlənə bilsə də, onun "lüş" komponenti sözə tale, bəxt və ya hətta əhəmiyyət, təsir kimi əlavə çalarlar qatır. Bu birləşmənin istifadəsi əsasən poetik və ya emosional rəngli nitqdə müşahidə olunur.