Pəpə sözü Azərbaycan dilində geniş mənada çörəyi, xüsusilə də kiçik, qırıntı və ya ovuntu halında olan çörəyi bildirir. Lüğətlərdə sadəcə "çörək" və "qırıntı, ovuntu" kimi izah olunsa da, bu sözün daha zəngin bir semantik spektrinə malik olduğunu qeyd etmək lazımdır.
Etimoloji baxımdan, "pəpə" sözünün mənşəyi tam dəqiq bilinməsə də, türk dillərindəki "pəpir" (quru, pozulmuş şey), "pərpər" (söykənək, dayaq) kimi sözlərlə fonetik və semantik əlaqəsi müşahidə edilə bilər. Bu əlaqə, "pəpə"nin ilkin mənasının çörəyin qırıntı, ovuntu halına düşmüş, quru və sərt formasına işarə etdiyini göstərir. Zamanla, bu məna genişlənərək ümumi çörək anlayışını da əhatə etmişdir.
Sözün işlənməsinə dair nümunələr:
- "Uşaqlar pəpə yeyib, süd içirdilər." (Bu cümlədə "pəpə" sözü sadəcə çörəyi bildirir.)
- "Səhər yeməyindən qalan pəpələri quşlara səpdim." (Burada "pəpə" sözü çörək qırıntılarını ifadə edir.)
- "Qoca qadın çörəyin pəpəsini yığışdırıb, toyuğa verdi." (Bu cümlədə isə "pəpə" çörəyin qırıntılarını, ovuntularını ifadə edir və daha konkret bir məna daşıyır.)
- "Toxunma, bu pəpə sərtdir, əlin kəsilər." (Bu cümlədə pəpənin sərtliyini vurğulayır.)
Beləliklə, "pəpə" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişsə də, əsasən kiçik, quru, qırıntı və ya ovuntu halında olan çörəyi bildirir. Ancaq bəzi hallarda ümumi çörək mənasında da işlənə bilər. Sözün bu çoxmənalılığı Azərbaycan dilinin zənginliyinin təzahürlərindən biridir.