izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Pərisima [fars. pəri + ər. sima] sözü farsca "pəri" (peri, cinlərin gözəl və xeyirxah növü) və ərəbcə "sima" (üz, çöhrə) sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmiş mürəkkəb bir söz olub, "pəri kimi gözəl üz" mənasını verir. Lüğətlərdə sadəcə "pəriüzlü" sinonimi kimi qeyd olunsa da, pərisima sözü "pəriüzlü"dən daha güclü, daha poetik və daha təsirli bir ifadədir. Pəriüzlü daha çox fiziki gözəlliyi bildirsə də, pərisima sözü gözəlliyin həm fiziki, həm də mənəvi bir tərəfini əks etdirir; sanki gözəllik yalnız xarici görünüşlə məhdudlaşmır, daxili bir nur, cazibə və əzəmət də özündə əks etdirir. Beləliklə, pərisima, adi gözəllikdən kənara çıxan, sanki möcüzəvi bir gözəllik hissini oyadır.

Vaqifin misalında "Ey pərisima, sənin didarının müştaqiyəm" cümləsində şair sevgilinin gözəlliyini təsvir edərkən sadəcə "gözəl" deməkdən daha yüksək bir ifadə seçir. "Pərisima" sözünün istifadəsi sevgiliyə olan ehtiramı və onun gözəlliyinə olan heyranlığını daha da gücləndirir. Bu söz, sevgilinin gözəlliyinin adi bir gözəllikdən kənarda, sanki mifoloji bir varlığa məxsus olduğunu vurğulayır.

Pərisima sözü, ədəbi dildə, xüsusilə də lirik əsərlərdə sevgilinin gözəlliyini və cazibəsini təsvir etmək üçün istifadə olunan nadir və poetik bir ifadədir. Onun mənasını tam əhatə etmək üçün sadəcə "pəriüzlü" sinonimindən istifadə etmək yetərli deyildir. Sözün fars və ərəb kökləri onun mənasının dərinliyini və zənginliyini ortaya qoyur.

Cümlə quruluşunda pərisima sözü əsasən müraciət formasında işlədilir. Məsələn: "Ey pərisima, sənin gözəl əllərinə bax!" və ya "Pərisima, sənin gülüşün günəşi belə kölgədə qoyur!" kimi. Bu sözün söz birləşmələrində işlənməsi məhduddur, çünki özündə tam bir məna və təsviri ehtiva edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz