Poçtalyonluq sözü, öz mahiyyətinə görə, poçt işçisinin - yəni poçtalyonun - vəzifələrini və gördüyü işləri əhatə edən bir termindir. Lüğətlərdə sadəcə "poçtalyonun işi, vəzifəsi" kimi təsvir edilməsi, bu geniş və çoxşaxəli peşənin bütün incəliklərini əks etdirmir. Poçtalyonluq, sadəcə məktub və poçt göndərişlərinin çatdırılmasından daha çoxdur.
Etimoloji baxımdan, "poçtalyonluq" sözü "poçtalyon" sözündən törəmədir. "Poçt" fars mənşəli olub "məktub, xəbər, əmr" mənalarını verir. "Alyon" isə rus dilindən gələrək "-çı" şəkilçisi ilə əmələ gəlmiş "işləyən, məşğul olan" mənasını daşıyır. Beləliklə, "poçtalyon" "poçtla məşğul olan" deməkdir. "Poçtalyonluq" isə bu peşə ilə bağlı bütün fəaliyyətləri, öhdəlikləri, vəzifələri və prosesləri özündə birləşdirir.
Poçtalyonluğun funksiyalarına aşağıdakılar daxildir: müxtəlif növ poçt göndərişlərinin (məktublar, bağlamalar, paketlər, qəzetlər, jurnallar və s.) qəbul edilməsi, çeşidlənməsi, təyinat ünvanlarına çatdırılması, qəbul edilən göndərişlərin qeydiyyatı, əlaqədar qurumlara və şəxslərə bildirişlərin verilməsi, poçt qutularının yoxlanılması, poçt xidmətləri ilə bağlı müştərilərə məlumat verilməsi, poçt qaydalarına riayət edilməsi və s. Bu iş əl əməyi, məsuliyyət və dəqiqlik tələb edir.
Müasir dövrdə texnologiyanın inkişafı ilə əlaqədar olaraq poçtalyonluqda yeni üsullar tətbiq olunur. Məsələn, poçt göndərişlərinin izlənməsi, elektron poçt xidmətləri ilə inteqrasiya, mobil tətbiqlərdən istifadə və s. Lakin əsas funksiya - poçt göndərişlərinin ünvanlara çatdırılması - dəyişməz olaraq qalır.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Onun atası uzun illər poçtalyonluq etmişdir.
- Poçtalyonluq ağır, lakin məsuliyyətli bir işdir.
- Texnologiyanın inkişafı poçtalyonluq peşəsini dəyişdirməkdədir.
- O, poçtalyonluq işindən təqaüdə çıxdı.