Pörtlətmə feili sifəti olub, "pörtlətmək" feilindən törəmişdir. Lüğətlərdə sadəcə olaraq "pörtlətmək"dən törəmiş feili sifət kimi izah edilməsi, onun zəngin məna çalarlarını əks etdirmir. Pörtlətmə, əsasən, qısa və ani, qəfil bir şəkildə baş verən partlayış, alovlanma, qızma və ya coşma hərəkətlərini ifadə edir. Bu hərəkətin nəticəsindən daha çox, özünün qəfil və intensivliyi ön plana çıxır.
Məsələn, "odun pörtlətməsi" deyərkən, odun yavaş-yavaş yanan deyil, qəfil alovlanan və alovlanan hissənin qısa müddətdə yandığını ifadə edirik. "Qəzəbinin pörtlətməsi" ifadəsində isə, şiddətli, idarəolunmaz və qəfil bir qəzəb coşqunluğu nəzərdə tutulur. Yəni, sadəcə qəzəblənmə deyil, bu qəzəbin ani və şiddətli bir şəkildə ortaya çıxması önəm daşıyır. Həmçinin, "fikrinin pörtlətməsi" kimi ifadələr də istifadə oluna bilər ki, bu da ani bir fikirin ortaya atılmasını, bir kəşfin qəfil baş verməsini ifadə edir.
Pörtlətmənin kökü türk dillərindən gəlir və əsas mənası "partlama", "açıq alovlanma", "coşma" kimi anlamları əhatə edir. Ona görə də, "pörtlətmə"nin mənasını ancaq "pörtlətmək"dən törəmiş feili sifət kimi izah etmək kifayət etmir. Onun kontekstə görə dəyişən, lakin hər halda qəfil və intensiv bir hərəkəti bildirən bir çox məna çaları vardır. Belə ki, "pörtlətmə" həm fiziki bir hadisəni, həm də emosional və ya intellektual bir prosesi təsvir edə bilər.
Dilçilik baxımından, "pörtlətmə" sözü sinonimlərlə əvəz edilərkən diqqətli olmaq lazımdır. Məsələn, "partlayış" sözü hər zaman "pörtlətmə"nin yerinə işlənə bilməz, çünki "partlayış" daha güclü və geniş miqyaslı bir hadisəni ifadə edir. "Alovlanma" da "pörtlətmə"yə tamamilə bərabər gəlmir. "Pörtlətmə"nin özünəməxsus bir qəfillik və intensivlik xüsusiyyəti vardır ki, bu da digər sözlərlə tam olaraq ifadə oluna bilməz.