Prinsipli sifəti, əsasında əxlaqi, mənəvi, siyasi və ya fəlsəfi prinsiplərin tutarlı və dəyişməz tətbiqini ifadə edir. Bu, sadəcə "prinsipə riayət edən" mənasından daha geniş bir anlayışı əhatə edir. Prinsipli insan hərəkətlərini, qərarlarını və mövqeyini bu prinsiplərə uyğunlaşdırır, onlardan dönməz və ya səthi şəkildə deyil, daxili inam və etiqad əsasında rəhbərlik alır. Bu prinsiplər şəxsi etiqadlara, mənəvi dəyərlərə, siyasi ideologiyalara və ya elmi həqiqətlərə əsaslana bilər.
Prinsipli olmaq, situasiyadan asılı olmayaraq, öz əqidələrindən və dəyərlərindən dönməməyi, onları müdafiə etməyi və onlara uyğun hərəkət etməyi nəzərdə tutur. Bu, həm də ədalət, dürüstlük və vicdanlılıq kimi keyfiyyətlərlə sıx bağlıdır. Prinsipli insan həmişə asan yolu seçmir; əksinə, çətin olsa belə, ədalət və doğrunu müdafiə edir. O, təzyiqə və təhdidlərə qarşı müqavimət göstərir və öz prinsiplərindən kompromisə getmir.
Sözün etimologiyasına baxdıqda, "prinsip" sözünün latın mənşəli olduğunu görürük (principium – başlanğıc, əsas). "Prinsipli" isə bu kökdən törəmiş olub, "prinsipə sahib olan", "prinsiplərə əməl edən" mənasını verir. Lakin, sadəcə prinsipə riayət etmək yetərli deyil; prinsipli olmaq daha dərin bir mənəvi və əxlaqi öhdəliyi tələb edir.
Misallar:
- O, həmişə prinsipli davranırdı, hətta bunun ona zərər verəcəyini bilə-bilə. (Burada prinsipli olmaq, şəxsi mənafeyin prinsiplərdən üstün tutulmamasını göstərir.)
- Qərar qəbul edərkən prinsipli olmaq vacibdir. (Burada prinsipli olmaq, obyektivlik və ədalətə əsaslanan qərar qəbul etməni ifadə edir.)
- Onun prinsipli mövqeyi hamını heyrətləndirdi. (Burada prinsipli mövqe, ictimai təzyiqə və ya digər amillərə baxmayaraq, öz prinsiplərini qorumağı ifadə edir.)
Prinsipli və prinsipial sözləri sinonim kimi işlənsə də, prinsipli daha güclü bir məna daşıyır və prinsiplərə sadiqliyin dərəcəsini daha yüksək səviyyədə ifadə edir. Prinsipial daha çox "prinsiplərə sahib olan" mənasını verir.