Proloq [yun. pro – ön və logos – söz, nitq] sözü qədim yunan mənşəli olub, iki hissədən təşkil olunur: pro ("ön", "əvvəl") və logos ("söz", "nitq", "fikir", "konsepsiya"). Beləliklə, proloq əslində "əvvəlki söz", "giriş sözü" mənasını verir. Bu, həm ədəbi əsərlər, həm də musiqi əsərləri üçün istifadə olunan bir termindir və əsərin əsas hissəsinə qədər olan, oxucu və ya dinləyicini əsərin mövzusuna, əhval-ruhiyyəsinə və ya əsas ideyalarına hazırlayan giriş hissəsini təyin edir.
Ədəbiyyatda proloq əsərin süjetini, personajlarını və ya əsas mövzunu qısaca təqdim edə bilər, əsərin yazılma səbəbini izah edə bilər, müəllifin fikirlərini oxucuya çatdıra bilər və ya əsərin əsas hissəsi ilə əlaqədar məlumat verə bilər. Məsələn, bir dram əsərində proloq hadisələrin baş vermə yerini və vaxtını göstərə bilər, personajlar haqqında əvvəlcədən məlumat verə bilər və ya əsərin ümumi mövzusu haqqında ipucu verə bilər. Bəzən proloq müəllif tərəfindən birbaşa oxucuya ünvanlanır, bəzən isə əsərin personajlarından biri tərəfindən səsləndirilir.
Musiqidə proloq, ümumiyyətlə, əsərin əsas hissəsindən əvvəl gələn instrumental girişdir. Bu giriş əsərin əhval-ruhiyyəsini və ya əsas mövzunu qısaca təqdim edir, dinləyicini əsərin əsas hissəsinə hazırlayır və əsərin üslubunu və tərzinin göstəricisi ola bilər. Opera və ya balet kimi böyük musiqi əsərlərində proloq dramatik hadisələrin baş verməsindən əvvəl, əsərin mövzusuna dair vizual və ya musiqi təsvirləri verə bilər.
Qısaca olaraq, proloq bir əsərin ön sözü, giriş hissəsidir və əsərin əsas məzmununu anlamaq üçün önəmli bir rol oynayır. Onun uzunluğu və forması müxtəlif ola bilər, lakin əsas funksiyası əsərin əsas hissəsinə keçid yaratmaqdır. Proloq, əsərin daha yaxşı anlaşılması və qəbulu üçün vacib bir elementdir.