izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Radə (ər. رَدَّة - radda — geri qayıtmaq, əvvəlki hala dönmək mənasında). İzahlı lüğətlərdə əsasən “vaxt bildirən rəqəmlərdən sonra gələrək həmin rəqəmin təxmini olduğunu göstərir” kimi tərif olunsa da, bu məna tam əhatəli deyil. Əslində, "radə" sözü rəqəmlərin təxminiliyini ifadə etməklə yanaşı, bir qədər dəqiqləşdirmə, yaxud da təxmin edilən miqdarın həddini göstərmək funksiyasını da daşıyır.

Sözün etimologiyasından da aydın görünür ki, "radə" sadəcə "təxminən" mənasını verməkdən kənara çıxır. "Geri qayıtmaq, əvvəlki hala dönmək" mənasını əsas götürərək, onu vaxtın müəyyən bir həddə qədər davam etməsinin təsvirində işlətmək olar. Yəni, müəyyən bir rəqəm ətrafında dəyişən bir vaxt aralığını ifadə edir. Bu baxımdan, “təxminən” sözü ilə tam sinonim deyildir. "Təxminən" daha çox dəqiqlikdən uzaqlaşmanı bildirirkən, "radə" əsas rəqəmə nisbətən bir az artıq və ya az olmasına işarə edir.

Misal üçün: "On radələri il əvvəl" deyərkən, tam olaraq 10 il deyil, 9-11 il arası bir dövrü nəzərdə tuturuq. Bu, "təxminən 10 il" ifadəsindən bir qədər fərqli bir məna verir. "Radə" sözü daha çox konkret bir rəqəmin ətrafında "sallanma" zonasını müəyyənləşdirir.

Lüğətlərdə daha çox "radələri" və "radələrində" formalarının işləndiyi qeyd olunsa da, digər hallarda da istifadə oluna bilər. Məsələn: “On radə insan” ifadəsi "təxminən on nəfər" mənasında işlənə bilər, lakin burada da "on ətrafında bir qrup insan" mənası daha aydın hiss olunur. Bu isə sözün daha geniş kontekstdə təhlilini tələb edir.

Nəticə olaraq, "radə" sözünün mənasını sadəcə "təxminən" kimi izah etmək qeyri-dəqiqdir. Bu söz, konkret rəqəmə nisbətən müəyyən bir həddə qədər az və ya çox olan miqdarı, daha dəqiq desək, rəqəmin ətrafındakı bir "məsafəni" ifadə edir. Ədəbi dilin zənginliyini və dəqiqliyini göstərən "radə" sözü müasir Azərbaycan dilində daha geniş istifadəyə ehtiyac duyur.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz