izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Rahat-rahat zərfi, həm leksik, həm də qrammatik baxımdan maraqlı bir vahiddir. Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində sadəcə “rahatcasına, rahatlıqla, narahat olmadan, sakit-sakit” kimi tərif olunsa da, mənası daha çox kontekstdən asılıdır və daha geniş şəkildə izah edilməlidir. Əsas mənası hərəkətin və ya vəziyyətin asanlıqla, maneəsiz, narahatlıq və tələsiklik olmadan yerinə yetirilməsini bildirir.

Etimalogiyasına nəzər salsaq, "rahat" sözünün Farsca "راحتی" (rahatī) sözündən götürülməsi və "rahatlıq, istirahət" mənalarını ifadə etməsi aydın olur. "-rahat" şəkilçisi isə təkrarlanan forma olaraq hərəkətin davamlılığını, tamlığını və intensivliyini vurğulayır. Bu baxımdan "rahat-rahat" sadəcə “rahatlıqla” deyilməkdən daha artıq məna yükü daşıyır. "Rahatcasına" daha çox situasiyaya uyğunlaşma mənası verirken, "rahat-rahat" daha çox hərəkətin özü ilə bağlıdır.

Cümlədə istifadəsinə baxaq: "Qalın paltolu adamlar rahat-rahat küçələrdən keçirdilər" cümləsində "rahat-rahat" zərfi, adamların hərəkətinin asanlıqla, sürətlənmədən, maneəsiz və narahatlıqsız olduğunu göstərir. Digər nümunələrə baxaq:

* O, rahat-rahat yata bilmədi. (Narahatlıqdan, narahatlıq səbəbindən rahat yatmadı)

* Rahat-rahat danış, qorxma. (Tələsiklik və narahatlıqsız danış)

* O, rahat-rahat pul qazanırdı. (Çətinlik çəkmədən, asanlıqla pul qazanırdı)

* Rahat-rahat oturdu və kitab oxudu. (Rahat və sakit bir mühitdə kitab oxudu)

Göründüyü kimi, "rahat-rahat" zərfinin mənası kontekstdən asılı olaraq "asanlıqla", "maneəsiz", "narahatlıqsız", "sakitcə", "davamlı olaraq" kimi müxtəlif mənaları əhatə edə bilir. Yalnız "rahatlıqla" ifadəsi ilə əvəz etmək onun tam mənasını verməz. Ona görə də, bu zərfin izahı daha geniş və kontekstu nəzərə alan şəkildə verilməlidir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz