izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Rədif (ər. رديف - ardınca gələn, izləyən deməkdir) ədəbiyyatda, xüsusilə də qəzəl, müxəmməs və s. şeir növlərində hər beytin sonundakı, qafiyədən sonra təkrarlanan söz və ya söz birləşməsidir. Rədif, şeirin bədii təsirini gücləndirmək, ahəngdarlığını və musiqiliyini artırmaq üçün istifadə olunur. Qafiyənin əsasən səs uyğunluğuna əsaslansa da, rədif həm səs, həm də məna baxımından təkrarlanaraq şeirin mövzusunu və əhval-ruhiyyəsini daha da aydınlaşdırır və vurğulayır.

Rədifin seçimi şairin estetik zövqündən, şeirin mövzusundan və ümumi bədii konsepsiyasından asılıdır. Bəzən rədif şeirin əsas ideyasını ifadə edən, məzmununu ümumiləşdirən bir element kimi çıxış edir. Digər hallarda isə şeirin ritmini və ahəngini tamamlayaraq, ritmik və səsləndirmə baxımından estetik təsirini artırır.

Rədifin təkrarı şeirdə bir növ "leitmotiv" (rəhbər mövzu) funksiyası daşıyır. Bu təkrar, oxucuya əsərin əsas ideyasını daha dərindən dərk etməyə, şeirin məzmununu daha yaxşı qavramağa kömək edir. Məsələn, bir şeirdə "vətən" sözünün rədif kimi istifadəsi, şeirin vətən sevgisi mövzusunda olduğunu göstərir və bu mövzunun şeirin bütün beytlərində davam etdiyini vurğulayır.

Rədifin istifadəsi şeirin forma və məzmununun vəhdətini təmin edir. Qafiyə ilə birlikdə rədif, şeirə möhkəm bir quruluş, ahəngdarlıq və bütövlük verir. Rədifin düzgün seçilməsi və istifadəsi şairin sənətkarlığının və şeirin bədii keyfiyyətinin əlamətidir.

Misal olaraq, M.V.Vidadi şeirindən götürülən "Gəl çəkmə cahan qeydini sən, can belə qalma..." misrasında rədif yoxdur. Rədifin olması üçün hər beytin sonunda eyni söz və ya söz birləşməsinin təkrarlanması zəruridir. Məsələn, əgər şeirin son beytlərində "...qalma" sözü hər beytin sonunda təkrarlanırdısa, "qalma" sözü rədif olardı.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz