Rəhmətlik sözü Azərbaycan dilində ölmüş şəxsi ifadə etmək üçün istifadə olunan bir sözdür. Lüğətlərdə əsasən "adı çəkilməyərək nəzərdə tutulan ölmüş şəxs; mərhum" kimi tərif olunsa da, daha geniş və dəqiq bir izah təqdim etmək mümkündür. Sözün əsas mənası hörmət və rəhmət duyğularını əks etdirir; yəni, danışan ölmüş şəxsi yada salarkən ona qarşı hörmətini və rəhmətini bildirir.
Etimoloji baxımdan "rəhmət" kökünə dayanır. "Rəhmət" Allahın mərhəmətini, şəfqətini bildirir. Beləliklə, "rəhmətlik" sözü ölmüş şəxsə Allahın rəhmətinin çatmasını arzulayan bir ifadədir. Bu baxımdan, "mərhum" sözündən fərqlənir. "Mərhum" daha neytral bir sözdür, sadəcə ölmüş şəxsi ifadə edir. "Rəhmətlik", isə əlavə olaraq danışanın həmin şəxsə olan hörmət və ehtiramını da ifadə edir.
Cümlədə istifadəsinə nümunələr:
- Rəhmətlik atamin əlindən çox şey öyrənmişəm.
- Rəhmətlik nənəm həmişə məni xatırlayardı.
- Rəhmətlik qonşumuzun bağçası çox gözəl idi.
- Rəhmətlik mənim yaxşı dostum idi; həmişə onu xatırlayacağam.
Göründüyü kimi, "rəhmətlik" sözü həmişə adı çəkilməyən şəxsi ifadə etmir. Bəzi hallarda, adı çəkilərək də istifadə oluna bilər, lakin həmişə hörmət və rəhmət duyğularını əks etdirir. Sözün kontekstdən asılı olaraq bir az da incəliklərlə istifadəsinin mümkünlüyü də nəzərə alınmalıdır. Məsələn, yaxın bir qohumun vəfatından sonra onun adı çəkilərkən "rəhmətlik" sözünün istifadəsi daha çox duyğu yüklü olacaq, tanımadığımız birinin vəfatından sonra isə daha neytral bir tonda istifadə oluna bilər.