Riyazət sözü ərəb mənşəlidir və əsasən dini kontekstdə işlədilir. Lüğətlərdə verilən "Allahdan qorxaraq, özünü dünya nemət və ləzzətlərindən məhrum edib zahidliyə qapılma" tərifi doğru olsa da, mənanın tam dərinliyini əks etdirmir. Riyazət, sadəcə özünü məhrum etmək deyil, daha çox nəfsini tərbiyə etmək, dünyəvi istəkləri nəzarətdə saxlamaq, Allah yolunda özünü intizam etmək məqsədilə edilən bir çətinlik çəkmə, özünü məhdudlaşdırma və təkəbbürdən uzaqlaşma prosesidir.
Riyazətin məqsədi, həzz və ləzzətlərdən tamamilə imtina etmək deyil, əksinə, onların insanı Allahdan uzaqlaşdırmasını qarşısını almaq, ruhani inkişafı önə çəkməkdir. Bu, səbr, dözüm, iradə və özünə nəzarət tələb edən bir prosesdir. Riyazət, həddindən artıq sərtlik və özünü incitməklə qarışdırılmamalıdır. Mülayimlik və tarazlıq əsasdır.
Cümlə içində istifadəsi nümunələri:
- "Uzun illər davam edən riyazəti sayəsində daxili sülha çatıb." (Burada riyazət, uzun müddət davam edən özünü intizam etmə və ruhani təkamül prosesini ifadə edir.)
- "O, riyazətin həqiqi mənasını başa düşərək, dünyəvi var-dövlətə deyil, ruhani kamilliyə can atırdı." (Riyazətin məqsədini vurğulayır.)
- "Dini riyazət əməlləri onun həyatının əsasını təşkil edirdi." (Riyazətin dini tərəfini ön plana çıxarır.)
- "Aşırı riyazət sağlamlığına ziyan vurmuşdu." (Riyazətin həddini aşmağın mənfi nəticələrini göstərir.)
Qısaca desək, riyazət sadəcə özünü məhrum etmək deyil, nəfsin təmizlənməsi, ruhani inkişaf və Allaha yaxınlaşma yolunda özünü intizam etmək prosesidir. Bu prosesdə mülayimlik, səbr və şüurlu yanaşma vacibdir.