izahlı lüğət 6 baxış 1 reaksiya Düzəliş

Rövşən (fars. روشن) sifətidir. Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında geniş istifadə olunan bu söz "işıqlı", "parlaq", "aydın" mənalarını ifadə edir. Lakin sadəcə fiziki işıq mənbəyini deyil, daha geniş mənada, ruhani, əqli və ya duyğuca aydınlığı, parlaqlığı, canlılığı da əhatə edir.

Etimalogiyasına nəzər salsaq, farsca "roşan" (روشن) sözündən törədiyini görərik. "Roşan" sözü özündə "işıq saçmaq", "parlamaq", "aydınlaşmaq" kimi mənaları birləşdirir. Bu mənaların hamısı "rövşən" sözünün istifadəsində öz əksini tapır.

Misal olaraq verilən "Səninlə rövşən idi qəlbim, ey gözüm nuri!" misalında "rövşən" sözü qəlbin sevinc və nurla doluluğunu, parlaqlığını, aydınlığını bildirir. Bu, sadəcə fiziki işıq deyil, daha çox duyğu və əhval-ruhiyyə ilə bağlı bir aydınlıqdır.

Digər misalda isə "Köksü almas kimi rövşən" ifadəsində "rövşən" sözü almasın canlı, parlaq rəngini ifadə edir. Burada da həm fiziki (almanın rəngi), həm də metaforik (canlılıq, təravət) mənalar bir arada işlənir.

Beləliklə, "rövşən" sözü, sadəcə "işıqlı" və "parlaq" mənalarından kənara çıxaraq, kontekstə görə "aydın", "canlı", "şən", "nurlu", "sevincli", "şad" və hətta "açıq-aşkar" mənalarında da istifadə oluna bilər. Bu sözün istifadəsi ədəbi dil üçün səciyyəvidir və müasir Azərbaycan dilində daha az rast gəlinir, əsasən klassik əsərlərdə işlənir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz