Rüx sözü fars mənşəlidir və əsasən klassik ədəbiyyatda işlənmişdir. Müasir Azərbaycan dilində nadir hallarda rast gəlinir, əvəzinə "yanaq" sözü daha çox istifadə olunur. Lüğətlərdə sadəcə "yanaq, üz" kimi tərcümə edilməsi onun mənasının tam dolğunluğunu əks etdirmir.
Əslində, "rüx" sözü yalnız anatomik olaraq yanağı deyil, ümumiyyətlə, üzün yumşaq, dolğun hissəsini, xüsusilə də yanaqların və çənənin alt hissəsinin birgə təşkil etdiyi ərazini ifadə edir. Bu mənada, "yanaq" sözündən daha geniş bir ərazini əhatə edir. Məsələn, "gənc qızın narın ruxu" deyərkən, yalnız yanaqları deyil, ümumiyyətlə, üzünün yumşaq, gözəl və dolğun görünüşü nəzərdə tutulur.
Sözün işlənməsinə dair nümunələr:
- "Gülüşü onun ruxunu al qızılgül kimi bəzəmişdi." (Burada "rüx" sözü ümumiyyətlə üzün, xüsusilə yanaqların gözəl və canlanmış görünüşünü ifadə edir.)
- "Yaşlı kişinin solğun ruxunda həyatın ağırlığı əks olunmuşdu." (Bu misalda "rüx", üzün ifadəliliyini, üz cizgilərinin insanın yaşını və vəziyyətini əks etdirdiyini göstərir.)
- "Ruxunun rəngi solmuşdu, xəstəliyin izləri üzündə aydın görünürdü." (Burada "rüx" sözü, yanaqların rəngini, dərinin tonunu və ümumiyyətlə üzün vəziyyətini bildirir.)
Beləliklə, "rüx" sözünün mənasını yalnız "yanaq" və ya "üz" kimi sadəcə tərcümə etmək onun zəngin leksik mənasını tam əks etdirmir. Bu söz, üzün yumşaq, dolğun hissəsini, ümumiyyətlə üzün ifadəliliyini və görünüşünü ifadə edən daha geniş və poetik bir termindir.