Rüsum (ər. رسم - rəsm sözünün cəm halı) istifadə olunan mənasına görə bir neçə aspektdə izah edilə bilər. Əsasən, dövlətin, müəssisələrin və ya digər qurumların gəlir əldə etmək məqsədi ilə mal, xidmət, əməliyyat və ya digər fəaliyyətlərə tətbiq etdiyi ödəniş deməkdir. Bu ödənişlər, müxtəlif növ rüsumlar kimi təsnif edilə bilər və adətən, müəyyən qanunvericilik aktları ilə tənzimlənir.
Daha ətraflı izah edək: Rüsum, dövlət büdcəsinə və ya digər qurumların xəzinəsinə daxil olan məbləğləri əhatə edir. Bu məbləğlər, əmtəə və ya xidmətin idxalı, ixracı, daşınması, saxlanması, istehsalı və ya digər əməliyyatları ilə əlaqədardır. Məsələn, gümrük rüsumları, ölkəyə idxal olunan mallar üçün ödənilən vergidir. Digər nümunələrə, patent rüsumları, lisenziya rüsumları, qeydiyyat rüsumları və s. daxildir. Bunların hamısı müəyyən bir fəaliyyətin həyata keçirilməsi üçün dövlət və ya müvafiq qurum tərəfindən tələb olunan ödənişləri təmsil edir.
Rüsum, eyni zamanda, məhkəmə xərclərini, rəsmi sənədlərin hazırlanması və ya təsdiqlənməsi üçün ödənişləri də əhatə edə bilər. Bu mənada, rüsum, daha çox prosedural xarakter daşıyır və xidmətin göstərilməsi ilə bilavasitə bağlıdır. "Rüsumat" termini isə rüsumların ümumi məcmusunu ifadə edir. Yəni, müxtəlif növ rüsumların cəmini təmsil edir.
Cümlə içərisində istifadəsi: "İdxal olunan mallardan rüsum alındı.", "Məhkəmə rüsumlarını ödəməlidir.", "Sənədlərin qeydiyyatı üçün müəyyən rüsum ödənilməlidir.", "Ölkənin gəlirlərinin əhəmiyyətli hissəsini gümrük rüsumları təşkil edir.", "Rüsumatın miqdarı artırılıb." bu cümlələr rüsum sözünün müxtəlif kontekstlərda istifadəsinə nümunədir.