Sahmanlamaq (f.) Azərbaycan dilində geniş mənada "qaydaya salmaq", "səliqəyə salmaq", "nizama salmaq" və "düzəldib hazırlamaq" mənalarını əhatə edən bir feldir. Lüğətlərdəki qısa izahı sözün əhatə etdiyi məna çalarlarının tamlığını əks etdirmir. Daha dəqiq və geniş bir şəkildə izah etmək üçün sözün məna çalarlarını və istifadə kontekstini nəzərə almaq lazımdır.
Əsas mənası olan "qaydaya salmaq" bir şeyin dəqiq bir qaydaya, sistemə və ya düzənə uyğun hala gətirilməsini ifadə edir. Bu, həm maddi, həm də mənəvi sahələrə aid ola bilər. Məsələn, "mizin üstünü sahmanlamaq" ifadəsi fiziki bir əşyanın (miz) təmizlənib səliqəyə salınmasını bildirir. "Evi sahmanlamaq" ifadəsi isə evin təmizlənməsini, əşyaların yerlərinə düzülməsini, ümumilikdə yaşayış məkanının qaydaya salınmasını ifadə edir. Bu mənada "sahmanlamaq" "təmizləmək", "düzdəmək", "tərtib etmək" felaları ilə sinonimdir.
Lakin "sahmanlamaq" yalnız fiziki təmizlik və səliqə-sahmanla məhdudlaşmır. Daha geniş mənada, bir vəziyyəti, işi, sistemi ya da prosesi qaydaya salmaq, düzəltmək, nəzarət altına almaq mənasını da verir. Məsələn, "işlərini sahmanlamaq", "maliyyəsini sahmanlamaq", "vəziyyəti sahmanlamaq" kimi ifadələr müəyyən bir qarışıqlığın, xaosun, nəzarətsizlik vəziyyətinin aradan qaldırılmasını bildirir. Bu mənada "sahmanlamaq" "tənzimləmək", "idarə etmək", "nizamlamaq" felaları ilə sinonimdir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "sahman" sözünün fars dilindən gəldiyi ehtimal olunur və "əşya", "avadanlıq" mənalarına malikdir. Beləliklə, "sahmanlamaq" əşyaların qaydaya salınması ilə əlaqədar olaraq yaranmış və sonradan daha geniş mənalara malik olmuşdur.
Nəticə olaraq, "sahmanlamaq" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişsə də, əsas mahiyyət bir şeyin və ya vəziyyətin qaydaya salınması, səliqəyə salınması, nizamlanmasıdır. Bu fel, həm maddi, həm də mənəvi sahələrdə istifadə oluna bilər və bir çox sinonimlərlə əvəz oluna bilər, lakin hər bir sinonim "sahmanlamaq"ın ifadə etdiyi incə məna çalarlarını tam olaraq əks etdirməyə bilər.