Salamatlaşmaq felinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə "görüşüb ayrılarkən (bir-birinə) əl verərək sağollaşmaq, xudahafizləşmək" ifadəsindən daha geniş və dəqiq şəkildə izah edilə bilər. Lüğətlərdəki bu qısa izah, sözün məna çalarlarını tam əhatə etmir. Salamatlaşmaq, daha geniş mənada, qarşılaşma və ya ayrılma zamanı hörmət və səmimiyyət ifadə edən hərəkət və ya sözləri əhatə edir. Bu, sadəcə əl sıxmaqla məhdudlaşmır.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "salamat" sözündən törədiyini görərik. "Salamat" sözü "sağlam, bütöv, xeyirli, yaxşı" mənalarını daşıyır. Beləliklə, salamatlaşmaq, bir-birinə "sağlam qal, yaxşı ol, xeyirli günlər gör" mənasını ifadə edən bir arzu ilə müşayiət olunan qarşılaşma və ya ayrılma ritualını ifadə edir. Bu arzu, əl sıxmaq, baş əymək, səs salmaq və s. kimi fərqli jest və hərəkətlərlə müşayiət oluna bilər.
Müxtəlif kontekstlərdə salamatlaşmaq sözünün işlənməsinə baxaq:
- Formal Salamatlaşma: Rəsmi görüşlərdə, məsələn, iş görüşməsində iştirakçılar bir-biriləri ilə əl sıxaraq, "Sabahınız xeyir", "Axşamınız xeyir" kimi ifadələr işlədərək salamatlaşırlar. Bu formal salamatlaşmadır.
- Qeyri-formal Salamatlaşma: Dostlar arasında qoltuq altından qucaqlaşmaq, özəl bir jestlə əl sıxmaq, sadəcə "Salam" demək kimi qeyri-rəsmi salamatlaşma üsulları var.
- Məsafəli Salamatlaşma: Məsafəli salamatlaşma, baş əymək və ya sadəcə əl qaldırmaqla da ifadə oluna bilər, xüsusən də tanış olmayan insanlar arasında.
Verilən nümunə cümləsində, "Bahadır salamatlaşıb troykaya əyləşdi" cümləsində salamatlaşmaq, Bahadırın troykaya minməzdən əvvəl kiminsə ilə qısa bir qarşılaşma və ya ayrılma yaşadığını və bu qarşılaşmanı adi bir salamatlaşma ilə müşayiət etdiyini göstərir. Burada əl sıxma, baş əymə və ya digər bir hərəkət olduğu düşünülə bilər.
Nəticədə, salamatlaşmaq sözü, sadəcə fiziki bir əlaqəni deyil, qarşılaşma və ayrılma zamanı ifadə olunan hörmət, samiyyət və xeyir-dua arzusunu əks etdirən daha geniş bir mənaya malikdir.