izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Sanlı sifəti, əsasən “san” sözünün birinci mənasından törəmişdir. “San” sözünün birinci mənası “hörmət, ehtiram, nüfuz, şöhrət, ad-san” kimi mənaları əhatə edir. Bu baxımdan, “sanlı” sifəti “hörmətli, ehtiramı olan, nüfuzlu, şöhrətli, ad-sanı olan” mənalarını ifadə edir. Sadəcə “hörmətli” sözü ilə məhdudlaşdırmaq, “sanlı” sözünün zəngin məna çalarlarını tam əks etdirmir.

“Sanlı” sözü, obyektin ictimai mövqeyini, cəmiyyətdə tutduğu yeri və digərləri tərəfindən qazanılmış ehtiram dərəcəsini vurğulayır. Mifologiya və tarixi ədəbiyyatda tez-tez rast gəlinən bu söz, qəhrəmanlıq, şücaət, ali əməllər və ya ictimai xidmətlərin nəticəsi olaraq qazanılmış nüfuz və hörməti ifadə edir. Belə ki, “sanlı qəhrəman”, “sanlı ailə”, “sanlı tarix” kimi ifadələr sırf “hörmətli” sözünün əvəzinə deyil, daha geniş, daha çox mənalı bir kontekstdə işlənir.

Qeyd edək ki, “sanlı” sözü müasir Azərbaycan dilində daha çox kitab dilində, yüksək üslubda, tarixi və ədəbi mətnlərdə işlədilir. Gündəlik danışıq dilində daha az istifadə olunmasına baxmayaraq, əsərlərdə istifadəsi sözün zənginliyinə və tarixi köklərinə işarə edir. "Sanlı" sözünün sinonimləri kimi "nüfuzlu", "şöhrətli", "adlı-sanlı", "məşhur" sözlərini göstərmək olar, lakin hər bir sinonim "sanlı" sözünün tam mənasını ifadə etmir. Hər bir halda, konkret kontekstdən asılı olaraq, "sanlı" sözünün məna çalarları fərqlənə bilər.

Misallar:

• Sanlı ata-babalarımızın əziz xatirəsini əbədiləşdirməliyik.

• Sanlı bir tarixə malik olan bu şəhərin gözəlliyi heyrətamizdir.

• O, sanlı bir elm adamı kimi tanınırdı.

Bu nümunələr göstərir ki, "sanlı" sözü sadəcə "hörmətli" olmaqdan daha çox, tarixi, ictimai və mənəvi dəyəri olan bir anlayışı ifadə edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz