Saralmaq felinin Azərbaycan dilindəki əsas mənası "sarı rəng almaq, sarı olmaq"dır. Lakin bu izah, sözün istifadə dairəsini tam əhatə etmir. Daha geniş və dəqiq bir izah üçün aşağıdakıları nəzərə almaq lazımdır:
Etimologiya: Saralmaq, "sarı" kökünə "-lamaq" məsdəri əlavə edilməsi ilə əmələ gəlmişdir. "-lamaq" əlavəsi bir hal və ya vəziyyətə keçmə prosesini bildirir. Beləliklə, saralmaq, bir şeyin tədricən sarı rəngə boyanması, sarılığı qazanması prosesini ifadə edir.
Semantik Xüsusiyyətlər: Saralmaq termini sadəcə rəng dəyişikliyini deyil, həm də bu dəyişikliyin səbəbini ifadə edə bilər. Məsələn, günəşin təsiri ilə saralma, yaşlanma nəticəsində saralma, rütubətdən saralma kimi. Bununla yanaşı, saralma sözü bəzən metaforik mənada da işlənir. Məsələn, "üzü saralıb" ifadəsi insanın xəstəlikdən, qorxudan və ya yorğunluqdan üzünün sarımtıl rəng almasının ifadəsidir.
Sintaksis: Saralmaq feli müxtəlif cümlə quruluşlarında işlənə bilər. İştirak etdiyi cümlələrdə əsasən obyekt kimi işlənir və hansı şeyin saraldığını göstərir. Misal üçün:
- Yarpaqlar payızda saralır. (burada yarpaqlar saralmanın obyektidir)
- Qəzetlər rütubətdən saralmışdı. (burada qəzetlər saralmanın obyekti, rütubət isə səbəbidir)
- Qorxudan üzü saralıb. (burada üz saralmanın obyekti, qorxu isə səbəbidir - metaforik istifadə)
- Köhnə fotolar zaman keçdikcə saralmışdı. (burada fotolar saralmanın obyekti, zaman isə səbəbidir)
Nəticə: Saralmaq sadəcə bir rəng dəyişikliyini ifadə etməklə yanaşı, bu dəyişikliyin səbəbini və prosesini də əhatə edən daha mürəkkəb bir məna daşıyır. Metaforik istifadəsi də sözün zəngin leksik potensialını göstərir.