izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Sarı₂ qoşması "tərəf", "səmt", "istiqamət" mənalarını ifadə edir. Bu qoşma, hərəkət və ya yönəlmənin istiqamətini bildirmək üçün isim və ya fellərlə birlikdə işlənir. Beləliklə, hərəkətin hansı obyektə, yerə, nöqtəyə doğru yönəldiyini göstərir. "Sarı" qoşmasının istifadəsi, hədəf nöqtəsinin dəqiq olaraq qeyd olunmasını tələb etməyən, daha ümumi bir istiqamət ifadəsini əks etdirir.

Misal olaraq, "Qapıya sarı getmək" ifadəsi, şəxsin qapıya doğru, qapı tərəfə doğru getdiyini, ancaq mütləq qapının özünə yaxınlaşmadığını bildirir. Eynilə, "Evə sarı gəlmək" ifadəsi də evə doğru, ev istiqamətində gəlməyi, "Üzünü pəncərəyə sarı çevirmək" isə üzün pəncərə tərəfə, pəncərəyə doğru çevrilməsini ifadə edir. Bu qoşma hərəkət felinin əlavə olaraq hansı istiqamətə yönəldiyini daha aydın şəkildə göstərmək üçün əlavə olunur.

Verilən nümunədəki "Bir uşaq … təngnəfəs [Aynaya] sarı gəlirdi" cümləsində isə uşağın aynaya doğru, ayna istiqamətində, təngnəfəs halda gəldiyi ifadə olunur. Bu nümunədə də "sarı" qoşması hərəkətin istiqamətini aydınlaşdırır.

Qoşmanın mənşəyi Türkiyə dillərindən gəlmədir və "tərəf" mənasını daşıyan köklərdən törəmişdir. Müasir Azərbaycan dilində "tərəf", "yanaşma", "istiqamət" mənalarının fərqli kontekstlərdə istifadə oluna biləcəyi nəzərə alınaraq, "sarı" qoşmasının mənası bu kontekstlərə uyğun olaraq dəyişə bilsə də, əsas mənası həmişə hərəkətin və ya yönəlmənin ümumi istiqamətini göstərməkdir.

Qeyd edək ki, "sarı" qoşması yalnız hərəkət və istiqamət bildirən fellərlə deyil, bəzi hallarda yer bildirən isimlərlə də işlənə bilər. Məsələn, "kənd sarı" ifadəsi "kənd tərəfə", "kənd ətrafına" mənasında işlənə bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz