Satirik [lat. satiricus] – İncəsənətin (ədəbiyyat, rəssamlıq, musiqi, teatr və s.) müxtəlif sahələrində satira üslubunda əsərlər yaradan, satira janrının nümayəndəsi olan şəxs. Bu termin həm peşəkar yazıçılar, şairlər, rəssamlar, musiqiçilər və digər sənətkarlar üçün, həm də satira elementlərindən əsərlərində istifadə edən, lakin satira ilə məşğul olan şəxs kimi özünü təqdim etməyən yaradıcılar üçün istifadə oluna bilər. Satirik həm ədəbi-bədii əsərlərin müəllifi, həm də satirik düşüncə tərzinə malik, həyat hadisələrini, ictimai qüsurları kəskin tənqid edən, istehza və kinayə vasitəsilə ifşa edən şəxs deməkdir. Onun əsərlərində həm komik, həm də ciddi tənqidi elementlər üstünlük təşkil edir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, latın dilindən gələn "satiricus" sözünün kökü "satura" – "qarışıq", "müxtəlif növ şeylərin qarışığı" mənasını verir. Bu, satira janrının özünün xüsusiyyətinə uyğun gəlir: satirik əsərlərdə müxtəlif üslublar, janrlar və ifadə vasitələri (yumor, istehza, kinayə, ironiya, karikatura və s.) bir-birinə qarışır, qarışıq bir təsir yaradır. Bu qarışıqlıq vasitəsilə satirik qüsurları ifşa edir, oxucu və ya tamaşaçını düşünməyə və tənqidi yanaşmaya sövq edir.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Məşhur satirik yazıçı özünün yeni romanında dövlət bürokratlarının riyakarlığını ustalıqla ifşa edir.
- Rəssamın əsərləri kəskin satirik üslubu ilə seçilir və cəmiyyətdəki sosial ədalətsizliyi əks etdirir.
- O, həm yazıçı, həm də satirik kimi tanınırdı; əsərləri həm yumorlu, həm də tənqidi idi.
- Satirik əsərlər həmişə ictimai rezonans doğurur və müzakirələrə səbəb olur.