Saymaq felinin Azərbaycan dilindəki əsas mənası rəqəmləri ardıcıl olaraq, sıra ilə tələffüz etmək, sadalamaqdır. Bu, kəmiyyətin müəyyən edilməsi üçün riyazi əməliyyatın dil vasitəsilə ifadə olunması deməkdir. "Yüzə qədər saymaq" ifadəsi bu mənanı aydın şəkildə göstərir. Sayma əməliyyatı yalnız tam ədədlərə aid deyil, bəzən həm də əşyaları, hadisələri, adları ardıcıl olaraq sadalamaq üçün də işlədilir.
Saymaq felinin semantik spektrini genişləndirən mənalardan biri də hər hansı bir hadisənin, prosesin və ya əşyanın miqdarının təxminən hesablanmasıdır. Məsələn, "Qonaqları saymaq" deyəndə dəqiq sayı demək deyil, təxmini miqdarı nəzərdə tutulur. Bu halda saymaq felinin dəqiqlik dərəcəsi aşağı düşür.
Daha metaforik mənada saymaq feli bir şeyin əhəmiyyətini vurğulamaq üçün, çoxluğunu ifadə etmək üçün də işlədilə bilər. Məsələn, "Qəhrəmanlıqlarını saymaqla bitməz" kimi ifadələr bu mənaya misaldır. Burada saymaq əməliyyatı riyazi hesablama kimi deyil, sayının çoxluğunu, tükənməzliyini ifadə etmək üçün işlənir. Bu mənada saymaq feli "çoxluq", "sonsuzluq" kimi anlayışlarla sıx bağlıdır.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "saymaq" kökündən törəmiş bir sözdür və qədim türk dillərindən miras qalmışdır. Qədim dillərdəki mənası ilə müasir Azərbaycan dilindəki mənası arasında əsaslı fərq yoxdur. Mənasının genişlənməsi və metaforik istifadəsi zamanla dilin inkişafı nəticəsində baş vermişdir.
Sözün cümlədə necə işləndiyinə dair misallar:
• Uşaqlar birə-birə saymaq öyrəniblər. (Dəqiq sayma)
• O, pulunu saydı. (Dəqiq sayma)
• Bağdakı almaları saymaq çətindir. (Təxmini sayma)
• Onun xeyirxah əməllərini saymaqla bitməz. (Metaforik istifadə)