Separatist sözü latın dilindən gələn "separatus" sözündən törəmişdir və "ayrılmış", "fərqləndirilmiş", "ayrılan" mənalarını verir. Lüğətlərdə sadəcə "separatizm tərəfdarı" kimi izah olunsa da, bu, sözün tam mənasını əks etdirmir. Daha geniş və dəqiq mənada separatist, mövcud siyasi birlikdən (dövlət, ölkə, region) ayrılmağı və müstəqil bir varlıq qurmağı dəstəkləyən şəxsdir. Bu ayrılma istəyi etnik, dini, mədəni, coğrafi və ya siyasi səbəblərə əsaslana bilər.
Separatist hərəkatlar, öz müstəqilliyini əldə etmək üçün müxtəlif üsullardan istifadə edə bilərlər. Bu üsullar sülh yolu ilə aparılan danışıqlardan tutmuş, silahlı mübarizəyə qədər geniş miqyasda dəyişə bilər. Separatistlərin məqsədləri və hərəkətləri kontekstdən asılı olaraq fərqlənə bilər. Bəzi separatist hərəkatlar demokratik və sülhsevər yollarla müstəqillik əldə etməyə çalışarkən, digərləri zorakılığa əl atırlar.
Cümlədə necə işləndiyinə dair nümunələr:
- Regionun separatist liderləri müstəqillik elan etdilər. (Bu cümlədə separatist liderlər ayrılmağı dəstəkləyən siyasi liderləri bildirir.)
- Hökumət separatist hərəkatın fəaliyyətinə qarşı sərt tədbirlər görür. (Bu cümlədə separatist hərəkat, ayrılmağa çalışan qrupun ümumi fəaliyyətini ifadə edir.)
- Onun separatist fikirləri ictimaiyyətin narahatlığına səbəb oldu. (Bu cümlədə separatist fikirlər, ayrılmağı dəstəkləyən düşüncələri bildirir.)
Beləliklə, "separatist" sözü sadəcə bir "separatizm tərəfdarı" deyil, mövcud siyasi sistemdən ayrılmağı və müstəqil bir varlıq qurmağı dəstəkləyən, bu məqsədə çatmaq üçün müxtəlif üsullardan istifadə edən fərd və ya qrup üçün daha geniş və dəqiq bir termindir. Sözün mənasının düzgün başa düşülməsi üçün hadisənin tarixi, siyasi və sosial kontekstini nəzərə almaq vacibdir.