Sevgisiz sözü Azərbaycan dilində zərf və sifət kimi işlənən bir söz olub, "sevgi hissi olmadan", "sevmədən", "məhəbbətsiz", "istəmədən" mənalarını ifadə edir. Lüğətlərdəki sadə təriflərdən fərqli olaraq, bu sözün kontekstdən asılı olaraq bir qədər geniş məna çalarlarına sahib olduğunu qeyd etmək lazımdır.
Əsas mənası, hər hansı bir varlığa, insana, əşyaya qarşı sevgi, məhəbbət, isti hisslər bəsləməmək, onlara qarşı soyuq, biganə olmaqdır. Misal üçün, "Sevgisiz ərə getmək" ifadəsi sadəcə olaraq sevmədən evlənməyi deyil, həm də həmin evliliyin soyuq, məhəbbətsiz, qayğısız olduğunu, tərəflərin bir-birinə qarşı dərin hislər bəsləmədiyini ifadə edə bilər.
Sözün sifət kimi işlənməsində isə, hərəkətin, hadisənin, vəziyyətin sevgidən məhrum olmasını bildirir. Məsələn, "sevgisiz əmək" ifadəsi həmin əməlin cansıxıcı, məcburi, qeyri-ixtiyari, qəlbdən gəlməyən şəkildə yerinə yetirildiyini ifadə edə bilər.
Etimalogiyasına gəldikdə, söz "sevgi" kökünə "-siz" ədatının əlavə olunması ilə əmələ gəlmişdir. "-siz" ədatı isə mənfi məna verir, yəni "sevgidən məhrum" mənasını yaradır.
Sözün nümunə cümlələrdə istifadəsi:
- O, sevgisiz bir həyat sürürdü.
- Sevgisiz əməyin heç bir dəyəri yoxdur.
- Onların arasında sevgisiz bir münasibət vardı.
- Sevgisiz dünya qaranlıq dünyadır.
Verilən mətn parçasındakı "[Aşıq Sultan:] Vicdanları parlaq tutan sevgidir; Sevgisiz k..." hissəsində "sevgisiz" sözünün tam mənası kontekstdən asılıdır. Burada "sevgisizlik" vicdanın parlaq tutulmasının əksinə olaraq qəbul edilir. Yəni, sevgisizlik vicdan azlığını ifadə edir.