Seyvan sözü Azərbaycan dilində "bax eyvan" mənasında işlənir. Lüğətlərdə verilən bu tərif, sözün əsas mənasını əks etdirir, lakin onun istifadə dairəsini tam əhatə etmir. Əslində, "seyvan" sözü, əsasən, memarlıqda, müəyyən bir bina konstruksiyasını ifadə edir: bina divarından çıxıntılı, ümumiyyətlə dam örtüyü ilə örtülü, açıq və ya şüşəli hissə. Eyvanla müqayisədə daha kiçik ölçülü və daha çox müəyyən bir məqsədlə (məsələn, istirahət, bitki yetişdirilməsi) istifadə edilən bir konstruksiya olaraq fərqlənir. "Bax eyvan" ifadəsi isə daha çox onun kiçik ölçüsünü və əsas binaya nisbətən asılı vəziyyətini vurğulayır.
Etimoloji baxımdan "seyvan" sözü, fars dilindən mənşəlidir və ehtimal ki, "sayəvan" (kölgəlik) sözündən törəmişdir. Bu, sözün memarlıqdakı istifadəsini daha aydın şəkildə izah edir: seyvan günəşdən və yağışdan qorunmaq üçün nəzərdə tutulmuş bir konstruksiyadır. Lakin zaman keçdikcə sözün mənası genişlənmiş və müəyyən bir memarlıq elementindən əlavə, bəzi hallarda metaforik mənada da istifadə olunmuşdur.
Anatomiyada "qulaq seyvanı" ifadəsi istifadə olunur ki, bu da qulağın xarici hissəsini, yəni qabarıq, qığırdaqdan əmələ gəlmiş hissəsini bildirir. Bu istifadədə "seyvan" sözü, qulaq qabığının forma və funksiyasına görə seçilmişdir: qabarıq forması və səsi yığma funksiyası ilə kiçik bir "eyvana" bənzəyir. Bu, sözün mənasının genişlənməsinin və müxtəlif sahələrdə metaforik istifadəsinin əyani nümunəsidir.
Cümlədə istifadəsi nümunələri:
- Evin seyvanında çay içib istirahət etdik.
- Baharın gəlişi ilə seyvanlardakı çiçəklər açdı.
- Həkim qulaq seyvanını müayinə etdi.
- Qədim evlərin xarakterik memarlıq elementlərindən biri də seyvanlardır.