Səbirsizlik (is.): Bu termin, bir fərdin səbr etməkdəki qabiliyyətinin olmamasını, özünü sakit və nizamlı şəkildə aparmaqda çətinlik çəkməsini ifadə edir. Əsasən, gözləmə qabiliyyətinin zəifliyi ilə xarakterizə olunur və daxili narahatlıq, həyəcan və qərarsızlıq hissləri ilə müşayiət olunur. Səbirsizlik, həmçinin, bir hadisənin tez baş verməsini istəmə, həvəsli gözləmə, tələsik davranış kimi də təzahür edə bilər.
Etimologiya: Söz "səbir" və "-sizlik" şəkilçilərindən təşkil olunmuşdur. "Səbir" əzmlə, dözümlülüklə gözləmə, çətinliklərə qarşı dözümlülük deməkdir. "-sizlik" şəkilçisi isə məna əksi olaraq, yəni "səbrin olmaması" mənasını əlavə edir.
İstifadə nümunələri:
1. Müsbət kontekstdə: "Onun səbirsizliyi, tez bir zamanda istədiyinə nail olmaq üçün onu daha da çalışqan etmişdi." (Burada səbirsizlik müsbət nəticəyə gətirib çıxarır.)
2. Mənfi kontekstdə: "Səbirsizliyi səbəbindən layihəni vaxtında tamamlaya bilmədi." (Burada səbirsizlik mənfi nəticələrə səbəb olur.)
3. Neytral kontekstdə: "Uşağın səbirsizliyi onu hər an hərəkətə gətirirdi." (Burada səbirsizlik uşağın təbiətinin bir xüsusiyyəti kimi təsvir olunur, müsbət və ya mənfi qiymətləndirmə yoxdur.)
Sinonimlər: Hövsələsizlik, qərarsızlıq, tələsiklik, ağırbaşsızlıq, tələsmə, həyəcanlılıq.
Antonomlər: Səbir, dözümlülük, səbrlilik, səbirkarlıq.
Nəticə: Səbirsizlik, mürəkkəb və çoxcəhətli bir anlayışdır ki, kontekstdən asılı olaraq müxtəlif mənalar kəsb edə bilər. Həm müsbət, həm də mənfi nəticələrə səbəb ola bilər. Ona görə də bu termini işlədərkən kontekstin düzgün seçilməsi çox vacibdir.