Səciyyələndirmək (f.) – Bir şeyin, hadisənin, prosesin və ya şəxsin əsas, fərqləndirici, xarakterik xüsusiyyətlərini, keyfiyyətlərini, əlamətlərini aydın və dəqiq şəkildə ifadə etmək, göstərmək, təsvir etmək deməkdir. Bu, sadəcə bir neçə əlamətin sadalanması deyil, həmin əlamətlərin bir-biri ilə əlaqəsini, onların əsas mahiyyəti təşkil etməsini əks etdirməlidir. Səciyyələndirmə obyektin müxtəlif tərəflərini əhatə edə, onun üstünlüklərini və çatışmazlıqlarını, güclü və zəif tərəflərini göstərə bilər.
Sözün mənası “səciyyə” sözündən törəyir. “Səciyyə” isə ərəb mənşəli olub, "xarakter, təbiət, keyfiyyət" mənalarını verir. Beləliklə, “səciyyələndirmək” əslində bir şeyin xarakterini, təbiətini, əsas keyfiyyətlərini ifadə etmək deməkdir.
Misallar:
1. Yazıçının əsərlərini səciyyələndirən əsas xüsusiyyətlərdən biri də onun misilsiz üslubudur. (Burada yazıçının əsərlərinin üslubu əsas xüsusiyyət kimi səciyyələndirilir.)
2. Bu hadisənin səciyyəvi xüsusiyyəti onun gözlənilməzliyi idi. (Hadisənin gözlənilməzliyi əsas fərqləndirici xüsusiyyət olaraq göstərilir.)
3. Müəllifin bu əsərini səciyyələndirmək üçün dərin psixoloji təhlillər aparmaq lazımdır. (Burada əsərin tam və dərin təhlili, onun mahiyyətinin aşkar edilməsi kimi səciyyələndirmə tələb olunur.)
4. Onu səciyyələndirən əsas cəhət çalışqanlığı və məsuliyyət hissidir. (Şəxsin əsas keyfiyyətləri göstərilir.)
Səciyyələndirmə obyektiv və ya subyektiv ola bilər. Obyektiv səciyyələndirmədə faktlar və dəlillər əsas götürülür, subyektiv səciyyələndirmədə isə müəllifin şəxsi qənaətləri, fikirləri əsas rol oynayır. Lakin hər iki halda da səciyyələndirmənin dəqiq, aydın və əsaslandırılmış olması vacibdir.