Səciyyə (ər. سِجِيَّة - siǧiyye) sözü əsasən bir şeyin və ya hadisənin başqalarından fərqləndirən özünəməxsus xüsusiyyətlərini, xarakterini, təbiətini və ya mahiyyətini ifadə edir. Lüğətlərdə verilən “xüsusiyyət, xarakter” tərifləri səciyyənin mənasının yalnız bir tərəfini əks etdirir. Daha dəqiq və geniş mənada səciyyə, bir hadisənin, şəxsin, əşyanın və ya prosesin əsas və fərqləndirici xüsusiyyətlərinin, daxili quruluşunun, əsas meyarlarının və ya meyllərinin ümumiləşdirilmiş təsvirini verir.
Sözün mənşəyi ərəb dilindən gəlsə də, Azərbaycan dilində özünəməxsus kontekstual mənalar qazanmışdır. Ərəb dilindəki kökü olan siǧiyye “təbiət”, “xarakter”, “meyl” kimi mənaları ifadə edir. Azərbaycan dilində isə bu mənalar daha genişləndirilmiş, zənginləşdirilmişdir. Məsələn, “hadisənin səciyyəsi” deyərkən sadəcə bir əlamətindən deyil, hadisənin ümumi mahiyyətini, inkişafını, nəticələrini əhatə edən bütün xüsusiyyətlərindən bəhs olunur.
Səciyyə sözü müxtəlif cümlələrdə fərqli kontekstlərdə işlədilə bilər:
- Bu rəsmin səciyyəsi onun parlaq rəngləri və canlı təsviridir. (Burada səciyyə, rəsmin əsas fərqləndirici xüsusiyyətlərini bildirir.)
- Dövrün səciyyəsi sürətli inkişaf və texnoloji yeniliklər idi. (Burada səciyyə, bir tarixi dövrün ümumi xüsusiyyətlərini, ruhunu ifadə edir.)
- Onun səciyyəsi ciddilik və məsuliyyət hissidir. (Burada səciyyə, bir insanın əsas xarakter xüsusiyyətlərini ifadə edir.)
- Bu hadisənin səciyyəsi gözlənilməzlik və qəfil baş verməsidir. (Burada səciyyə, hadisənin əsas xüsusiyyətini vurğulayır.)
Beləliklə, "səciyyə" sözü sadəcə bir əlamət və ya xarakter deyil, daha geniş mənada bir hadisənin, şəxsin və ya əşyanın bütünlüklə özünü ifadə edən daxili təbiəti, mahiyyəti və fərqləndirici xüsusiyyətlərinin ümumiləşdirilmiş təsviridir. Onun işlənməsi kontekstdən asılı olaraq fərqlənə bilər, lakin əsas məna həmişə bir obyektin və ya hadisənin əsas xüsusiyyətlərinin ifadəsidir.