Sədri (ər. صدرى) sözü Azərbaycan dilində uzun, nazik və sarımtıl rəngdə olan bir düyü növünü ifadə edir. Lüğətlərdəki “sarıyaçalar” ifadəsi rəngini tam dəqiq ifadə etməsə də, ümumi bir təsəvvür yaradır. Daha dəqiq desək, sədri düyüsünün rəngi açıq sarıdan qızılımtıl sarıya qədər dəyişə bilər. Bu rəng fərqli əkin şərtləri və sortundan asılı olaraq dəyişkənlik göstərə bilər.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, ərəb dilindən (صدرى - ṣadrī) götürülmüşdür. Bu kök sözün mənası "sinə", "qabaq tərəf" deməkdir. Düyünün forma və görünüşü ilə əlaqəli olaraq bu adın verilməsinin səbəbi ehtimal ki, düyü dənələrinin uzun və incə formasının sinəni xatırlatmasıdır. Başqa bir ehtimal da düyünün əsasən sinə bölgəsində yetişdirilməsi ilə bağlı ola bilər, lakin bu ehtimal daha az inandırıcıdır.
Sədri düyüsü əsasən plov bişirmək üçün istifadə olunur. Onun uzun və incə dənələri plovun daha gözəl görünməsini və dadının daha yaxşı olmasını təmin edir. Digər düyü növləri ilə müqayisədə, sədri daha az yapışqan olur və hər bir dənəsi ayrı-ayrı görünür. Beləliklə, sədri düyüsünün plov üçün ideal bir seçim olmasını təmin edən xüsusiyyətləri onun uzunluğu, nazikliyi, sarımtıl rəngi və az yapışqanlığıdır.
Cümlə içində istifadə nümunələri:
- Ana bu gün sədri düyüsündən ətirli plov bişirmişdi.
- Restoranda sədri düyüsündən hazırlanmış ləziz bir plov sifariş etdik.
- Bazardan keyfiyyətli sədri düyüsü almağa çalışırdı.
Yekun olaraq, sədri sözü Azərbaycan mətbəxində xüsusi bir yer tutan, uzun, incə, sarımtıl rəngli və plov bişirmək üçün ideal olan bir düyü növünü ifadə edir. Onun ərəb dilindən götürülmüş olması və mənası ilə formasının əlaqəsi sözün maraqlı etimoloji tarixçəsini göstərir.