Səfərbər (sif.) [ər. səfər + fars. …bər]
Ərəb dilindən "səfər" (səyahət, yürüş) və fars dilindən "-bər" (daşıyan, gətirən) şəkilçisinin birləşməsindən əmələ gəlmiş mürəkkəb söz olub, ümumi mənası "hərbi yürüş üçün hazırlanmış, toplanmış" deməkdir. Müasir Azərbaycan dilində isə əsasən hərbi kontekstdə işlənir və hərbi əməliyyatlara hazır olmaq, orduya çağırılmaq, ehtiyatda olan hərbi qüvvələrin döyüş vəziyyətinə gətirilməsi mənasını verir. Söz, yalnız hərbi kontekstdə deyil, geniş mənada, müəyyən bir məqsəd üçün insanların bir yerə toplanması, bir işə yönəldilməsi mənasında da işlənə bilər, lakin bu, daha az rast gəlinən bir istifadədir.
Səfərbər etmək fellər birləşməsi isə aşağıdakı mənaları ehtiva edir:
1. Hərbi səfərbərlik elan etmək: Müharibə və ya hərbi təcavüz təhlükəsi ilə əlaqədar olaraq, ölkənin hərbi qüvvələrini döyüş vəziyyətinə gətirmək, ehtiyatda olan hərbçiləri çağırmaq, hərbi texnika və avadanlıqları hazır vəziyyətə gətirmək. Misal: "Ölkə rəhbərliyi düşmən təhdidi ilə əlaqədar olaraq bütün ölkə əhalisini səfərbər etdi."
2. Geniş mənada səfərbər etmək: Müəyyən bir məqsədə nail olmaq üçün insanları bir araya toplamaq, onları fəaliyyətə yönəltmək, onlarda həmin məqsədə çatmaq üçün aktivlik yaratmaq. Bu mənada istifadə daha az rast gəlinir və kontekstdən asılı olaraq müxtəlif nüanslar əldə edə bilər. Misal: "Müəllim şagirdləri imtahanda yüksək nəticə əldə etmək üçün səfərbər etdi." bu cümlədə "səfərbər etmək" şagirdləri həvəsləndirmək, onları yaxşı hazırlaşmağa təşviq etmək mənasında işlənmişdir.
Qeyd etmək lazımdır ki, "səfərbər" sözünün ikinci, geniş mənada istifadəsi dilin üslub baxımından daha az rəsmi və daha az yayılmışdır. Əsas və daha çox istifadə olunan mənası hərbi kontekstdəki mənasıdır.