Səksəkəli sözü Azərbaycan dilində sifət və zərf kimi işlənir. Əsas mənası "həyəcanlı", "iztirablı", "narahat" olmaqdır. Lakin bu məna tam və dəqiq deyil, çünki "səksəkəli"nin ifadə etdiyi narahatlıq sadə bir narahatlıqdan daha çox, ürəkdən qaynaqlanan, daxili bir təlaş və həyəcanı ifadə edir. Bu həyəcan qorxu, qayğı, gözlənti və ya digər güclü emosional təsirlərdən qaynaqlana bilər.
Etimoloji baxımdan "səksəkə" kökündən əmələ gəlmişdir. "Səksəkə" öz-özünə titrəmə, ürək döyüntüsünün sürətlənməsi, əsəbilik mənasını verir. Beləliklə, "səksəkəli" bu fiziki və emosional vəziyyətin sifət formasını təşkil edir. Sözün kökünün türkiyə dillərindəki qohum sözlərlə əlaqəsi də araşdırıla bilər.
Cümlədə işlənməsinə nümunələr:
- Gözlədiyi xəbəri eşidəndə səksəkəli ürəklə yerindən qalxdı. (Burada "səksəkəli" qüvvətli bir gözlənti və həyəcanı ifadə edir.)
- Imtahandan qorxu səksəkəli əlləri ilə kağızı titrəyərək yazdı. (Burada "səksəkəli" qorxudan qaynaqlanan əl titrəməsini və narahatlığı ifadə edir.)
- Səksəkəli baxışlarla ətrafa baxdı, sanki təhlükə hiss edirdi. (Burada "səksəkəli" şübhə, narahatlıq və ehtiyatsızlıq hissi yaradır.)
- Nə olub? – deyə, ürəyi səksəkəli rəiyyət bir-birinə dəydi. (Verilən nümunədə olduğu kimi, ümumi bir narahatlıq və təlaş vəziyyətini ifadə edir.)
Beləliklə, "səksəkəli" sadəcə "narahat" deyil, daha çox daxili bir təlaş, ürək döyüntüsünün sürətlənməsi, əsəbilik və həyəcanla müşayiət olunan bir vəziyyəti ifadə edir. Bu, sözün mənasını daha dolğun və dəqiq şəkildə izah edir.