Sənaye (ər. صناعة - sənā'ə - "istehsal, hazırlama, sənət, peşə") termini Azərbaycan dilinə ərəb dilindən keçmişdir. Lüğətlərdəki qısa izahı əhatə edərək, daha geniş və dəqiq bir şəkildə izah etmək istəyərdim. Sənaye, xalq təsərrüfatının əsas sahələrindən biri olub, əsasən yeraltı və yerüstü təbii sərvətlərin çıxarılmasını, emalını və son məhsulların istehsalını əhatə edir. Bu proseslər müxtəlif sənaye müəssisələrində – fabrik, zavod, emalatxana və s. – həyata keçirilir.
Sənayenin əhatə dairəsi genişdir və müxtəlif sahələri özündə birləşdirir: məsələn, çıxarılma sənayesi (mədən sənayesi, neft və qaz sənayesi), emal sənayesi (kimya sənayesi, metallurgiya, yeyinti sənayesi), yüngül sənaye (toxuculuq, geyim sənayesi, ayaqqabı sənayesi), ağır sənaye (maşınqayırma, gəmiqayırma, enerji sənayesi) və s. Bu sahələr arasında qarşılıqlı əlaqələr mövcuddur və birinin inkişafı digərinin inkişafına təsir göstərir.
Sənayenin inkişaf səviyyəsi bir ölkənin iqtisadi gücünün göstəricisi kimi qəbul edilir. İnkişaf etmiş sənaye ölkələri, adətən, yüksək texnologiyalı istehsal proseslərinə malik olur və dünya iqtisadiyyatında mühüm rol oynayırlar. Sənayenin inkişafı üçün isə təbii ehtiyatlar, ixtisaslı kadrlar, müasir texnologiyalar və əlverişli infrastruktur vacibdir. Bu amillərin olmaması sənayenin inkişafını əngəlləyir.
Cümlə içərisində nümunələr:
- Azərbaycanın sənayesi son illərdə sürətli inkişaf edir.
- Neft-qaz sənayesi Azərbaycan iqtisadiyyatının əsasını təşkil edir.
- Ölkənin sənaye potensialını artırmaq üçün yeni müəssisələr yaradılır.
- Yüngül sənaye sahəsində ixrac potensialının genişləndirilməsi vacibdir.
- Sənaye tullantılarının ətraf mühitə təsiri azaldılmalıdır.