Səndəl1 (ər. صندل) – bot. Oduncağı efir yağı ilə zəngin olan ətirli, həmişəyaşıl tropik ağac. Səndəl ağacları (Santalum cinsinə aid olan növlər) əsasən Avstraliya, Cənub-Şərqi Asiya və Okeaniyanın tropik və subtropik bölgələrində bitir. Onların oduncağı yoğun, ağır, sərt və ətirlidir. Bu ətirli oduncaq əsrlər boyu ətir, dərman və dini mərasimlərdə istifadə olunmuşdur. Fərqli səndəl ağac növləri mövcuddur, hər biri özünəməxsus ətir və xüsusiyyətlərə malikdir. Məsələn, ağ səndəl (Santalum album) ən çox tanınan və qiymətli növdür. Səndəl ağacının ətiri xoş, şirin və bir qədər ağacvari olub, bəzi növlərdə müşk ətri də hiss olunur. Oduncağından alınan efir yağı parfümeriya, aromaterapiya və kosmetikada geniş istifadə edilir. Bundan əlavə, səndəl ağacının oduncağı heykəlciklər, əşyaların bəzədilməsi və digər sənət əsərlərinin yaradılması üçün də istifadə olunur.
Sözün "səndəl" kimi yazılması əsasən ərəb dilindən götürülməsini göstərir. Azərbaycan dilinə ərəb dilindən keçmişdir. "Səndəl" sözünün mənasını daha da genişləndirmək üçün, onun müxtəlif mədəniyyətlərdəki əhəmiyyətindən və istifadə formalarından bəhs etmək olar. Məsələn, hind mədəniyyətində səndəl ağacı müqəddəs sayılır və dini mərasimlərdə geniş istifadə olunur. Bu da sözün mənasının mədəni kontekstdən asılı olaraq dəyişə biləcəyini göstərir.
Misallar:
- Qədim bir səndəl ağacının ətri bütün evi bürümüşdü.
- O, səndəl ağacından yonulmuş kiçik bir heykəlciyə sahib idi.
- Parfümdə səndəl ağacı ətri üstünlük təşkil edirdi.
Əlavə olaraq qeyd etmək lazımdır ki, şeirlərdə verilən "Aşığın sən dəlisi; Gözəllər sən dəlisi; Sevdiyim, zülflərindən;" misraları "səndəl" sözünün ikinci, metaforik mənasını əks etdirə bilər. Bu halda, "səndəl" özünün xoş ətri və qiymətli olması səbəbindən "əziz", "sevimli" mənalarında işlənə bilər. Yəni, sevgili "səndəl" kimi əzizdir, səndəl ağacı kimi ətirli və gözəldir.