Səndələmə

Səndələmə (Səndələmək felindən törəmə isim): Düz xətt üzrə getməkdə, hərəkətdə, mövqeydə, fikirdə və ya hətta düşüncədə qeyri-sabitlik, sarsıntı, qısa müddətli tarazlığın pozulması vəziyyəti. Bu, sadəcə bir fiziki yıxılma və ya sürçmə demək deyil, həmçinin məcazi mənalarda da işlənir. Məsələn, bir insanın hərəkətlərindəki qərarlılığın olmaması, fikirlərindəki tərəddüd, hədəfdən yayınma, qeyri-müəyyənlik və ya qararsızlıq kimi hallar da səndələmə ilə ifadə oluna bilər.

Etimologiya: Sözün kökü "səndələmək" felindən gəlir. "Səndələmək" feli isə türk dillərinə ümumi olan kökdən əmələ gəlib və "sallanmaq", "sarsılmaq", "tərəddüd etmək" mənalarını ehtiva edir. Bu kökün tarixi kökləri qədim türk dillərinə gedib çıxır və qədim dillərdəki oxşar sözlərlə əlaqələndirilə bilər.

İstifadə nümunələri:

1. Fiziki mənada: "Yaşlı qadın, əlindəki ağır çantanı daşıyarkən, bir az səndələdi, amma yıxılmadı." (Bu cümlədə səndələmə, fiziki tarazlığın qısa müddətli pozulmasını göstərir.)

2. Məcazi mənada (fikirdə qeyri-sabitlik): "Siyasətçinin fikirləri daim dəyişirdi, onun sözləri bir səndələmə idi, heç kim onun nə demək istədiyini başa düşə bilmirdi." (Bu cümlədə səndələmə, qeyri-müəyyənlik və qərarsızlığı ifadə edir.)

3. Məcazi mənada (hərəkətdə qeyri-müəyyənlik): "İqtisadiyyatda yaşanan səndələmə, insanların gələcəyə dair narahatlığını artırdı." (Burada səndələmə, iqtisadiyyatın qeyri-sabit vəziyyətini ifadə edir.)

Sinonimlər: Səndələmə üçün bəzi sinonimlər "sallanma", "sarsıntı", "tərəddüd", "qeyri-sabitlik", "qısa müddətli tarazsızlıq" ola bilər, lakin hər bir sinonimin kontekstə uyğunluğu fərqlidir. "Səndələmə" sözü daha çox ani və qısa müddətli bir halı ifadə edir.