izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Səndələmək felinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə "müvazinəti itirərək, ayaq üstə dura bilməyib yırğalanmaq" kimi qısaca ifadə edilməkdən daha geniş və dəqiq şəkildə izah edilə bilər. Bu fəal hərəkət feli, bir obyektin və ya canlının qısa müddətli, lakin aydın şəkildə tarazlığını itirməsini, sallanmasını, sarsılmasını bildirir. Bu sallanma və ya sarsılma müxtəlif səbəblərdən qaynaqlana bilər: fiziki təsir (məsələn, zərbə, itələmə, əsmə), xəstəlik, yaşlılıq, yorğunluq, spirt təsiri və s. Səndələmə, tam yıxılmağa qədər getməyən, lakin yaxınlaşan bir hərəkətdir; bir növ yıxılmanın qısa müddətli əlamətidir.

Etimoloji baxımdan, "səndələmək" feli "səndəl" kökünə əsaslanır. "Səndəl" sözünün konkret bir mənası olmasa da, ehtimal ki, "sallanmaq", "sarsılmaq" mənaları ilə əlaqəlidir və türk dillərindəki oxşar köklərlə əlaqələndirilə bilər. Bu kökün qrammatik inkişafı zamanı "-ləmək" şəkilçisinin əlavə olunması ilə hərəkət mənası daha da güclənib və müəyyən bir hərəkət prosesini təsvir edən fel meydana gəlmişdir.

Cümlə içərisində "səndələmək" felinin işlənməsinə bir neçə nümunə:

  • Qoca kişi, ağır çantanı daşıdığı üçün, yolda səndələdi.
  • Güclü külək ağacı səndələtdi.
  • Sərxoş adam küçədə səndələyərək gedirdi.
  • Zəlzələ zamanı binalar səndələməyə başladı.
  • Xəstəlikdən zəifləmiş qadın, ayağa qalxanda səndələdi.

Göründüyü kimi, "səndələmək" feli müxtəlif kontekstlərdə və müxtəlif səbəblərlə baş verən tarazlıq itkisini ifadə etmək üçün istifadə oluna bilər. Bu, onu zəngin bir mənaya malik və dilin ifadə imkanlarını genişləndirən bir fel edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz