izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Sərinləmək – fel. Bu söz, əsasən, iki əsas mənada işlənir: birincisi, fiziki temperaturun azalması, sərinləşmə prosesi; ikincisi isə, bu prosesin nəticəsində yaranan xoş və rahat hiss. Birinci mənada, “sərinləmək” həm hava, əşya, həm də canlı varlıqlar üçün işlənə bilir. Məsələn, “Günəş batdıqca hava tədricən sərinlədi” cümləsində hava temperaturunun azalması, sərinləşmə prosesi nəzərdə tutulur. “Soyuq su ilə əlimi yuyub, sərinlədim” cümləsində isə əlin fiziki temperaturunun azalması, sərinləşmə əməli ifadə olunur.

İkinci mənada isə, “sərinləmək” daha çox subyektiv, duyğu ilə bağlı bir məna kəsb edir. Bu mənada, “sərinləmək” sözü fiziki sərinlikdən daha çox, rahatlama, təravət, yüngüllük hissi ilə əlaqələndirilir. “Bağdakı sərin kölgədə dincəlib, özümü sərinlədim” cümləsində fiziki sərinlikdən əlavə, dincəlmədən, rahatlama hissindən yaranan təravət də vurğulanır. “Sərin çay suyu içib, boğazımı sərinlədim” cümləsində isə susuzluğun qarşılanması ilə yanaşı, boğazdakı yanma hissinin aradan qaldırılması, təravət hissinin yaranması ifadə olunur. Bu mənada, “sərinlənmək” feli ilə sinonimdir.

Sözün etimologiyasına gəldikdə, “sərin” sözünün kökü türk dillərində mövcud olan *sər* və ya *sür* kökünə bağlanır və “soyuq”, “soyuqluq” mənalarını ifadə edir. "-ləmək" isə fel əlavəsidir, proses və ya hərəkəti ifadə edir. Beləliklə, "sərinləmək" sözü "sərin etmək", "sərinliyə gətirmək", "sərin hala salmaq" kimi mənaları ifadə edir.

Qeyd etmək lazımdır ki, “sərinləmək” sözü müasir Azərbaycan dilində geniş işlənən, mənası aydın və sadə bir sözdür. Həm yazılı, həm də şifahi nitqdə müxtəlif kontekstlərdə istifadə olunur. Mənası isə kontekstdən asılı olaraq fərqli nüanslar əldə edə bilir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz