izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Sərmə (f.i.s. "sərmək"dən): Bu terminin tam və dəqiq izahı üçün "sərmək" fellinin leksik-semantik xüsusiyyətlərini nəzərə almaq vacibdir. "Sərmək" əsasən bir şeyi başqa bir şeyin üstünə, içinə, ətrafına sarmaq, bürümək, örtmək mənasını verir. Lakin kontekstdən asılı olaraq bu fellin mənası genişlənə bilər. Məsələn, "başını sərmək" deyəndə insanın başını örtmək nəzərdə tutulur, "torpağı sərmək" deyəndə isə əkin sahəsinin üstünü torpaqla örtmək və ya "bir şeyi parça ilə sərmək" deyəndə bir şeyi bir materialla bürümək başa düşülür. Bu baxımdan "sərmə" sözü də məhz bu əməlin nəticəsini, yəni əşyanın üstünə, içinə və ya ətrafına sarınmış, bürünmüş, örtülmüş halını ifadə edir.

Beləliklə, "sərmə" sözünün mənası genişdir və kontekstdən asılı olaraq dəyişir:

  • Örtük, bürünc: Bir şeyin üstünü örtən, bürüyən material. Misal: "Paltarı sərmə ilə örtmüşdü."
  • Sarğı: Yaraya, əzaya sarınmış material. Misal: "Həkim yaraya sərmə qoydu."
  • Qat, təbəqə: Bir-birinin üstünə qoyulmuş materialların təbəqəsi. Misal: "Evə yeni sərmə çəkildi." (burada sərmə, məsələn, yeni divar kağızı və ya boya təbəqəsini bildirə bilər)
  • (məcazi mənada) örtük, pərdə: bir şeyi gizlədən, örtən şey. Misal: "Ürəyinin sərməsini qoparıb atdı." (burada "sərmə" duyğuların, hisslərin örtüyünü bildirir)

Sözün etimologiyasına gəldikdə, "sərmə" sözü "sərmək" felindən törəmiş isimdir. "Sərmək" felinin kökü türk dilləri ailəsinə aiddir və bu dillərdə də oxşar mənalarda işlənir. "Sərmə" sözünün sinonimləri arasında "örtük", "bürünc", "sarğı", "qabıq" kimi sözlər göstərmək olar, lakin hər bir sinonim özünəməxsus kontekstdə işlənir və tam əvəzedici deyil.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz