izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Sərtləşmə sözü "sərtləşmək" fellərinin isim formasından törəmişdir. Lüğətlərdə sadəcə "sərtləşmək" felindən törəmə kimi göstərilməsi qısadır və sözün əhatə etdiyi geniş məna dairəsini tam əks etdirmir. Əslində, "sərtləşmə" müxtəlif kontekstlərdə fərqli mənalar kəsb edə bilər. Bu mənaların ümumi xüsusiyyəti isə müəyyən bir cismin, maddənin və ya hadisənin daha sərt, möhkəm və ya əvvəlki vəziyyətinə nisbətən daha az elastik hala keçməsidir.

Birinci mənada, sərtləşmə fiziki bir prosesi ifadə edir. Məsələn, metalın sərtləşməsi, betonun sərtləşməsi, gil əşyanın sobada sərtləşməsi. Bu proseslər maddənin daxili strukturunun dəyişməsi, molekullararası bağların möhkəmlənməsi və ya maddənin suyunu itirməsi ilə xarakterizə olunur. Belə hallarda "sərtləşmə" sözü əsasən kimyəvi və ya fiziki dəyişiklikləri ifadə edir.

İkinci mənada isə sərtləşmə daha çox metaforik bir məna daşıyır. Bu mənada o, bir insanın, qurumun və ya sistemin daha sərt, daha qətiyyətli, daha amansız və ya daha az əlverişli hala keçməsini ifadə edə bilər. Məsələn, "rejimin sərtləşməsi", "tənqidlərə qarşı sərtləşmə", "xasiyyətinin sərtləşməsi". Bu hallarda "sərtləşmə" əsasən sosial və ya psixoloji dəyişiklikləri təsvir edir. Bu mənada söz əvvəlki vəziyyətlə müqayisədə daha qətiyyətli, daha az tolerant, daha sərt və ya daha az güzəştkarlıq göstərən vəziyyəti ifadə edir.

Üçüncü bir mənada isə sərtləşmə bir prosesin son mərhələsini, yekun nəticəsini ifadə edə bilər. Məsələn, bir layihənin sərtləşməsi, planın sərtləşməsi. Bu mənada, sərtləşmə sözü qərarların dəyişməzliyini, prosesin tamamlanmasını və son həllinə çatılmasını ifadə edir.

Nəticə olaraq, "sərtləşmə" sözünün mənasını yalnız "sərtləşmək" felindən törəmə kimi izah etmək qeyri-kafidir. Sözün konkret mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişir və fiziki, kimyəvi, sosial və ya psixoloji prosesləri əhatə edə bilər. Müxtəlif cümlələrdə işlənməsinə nümunələr: "Poladın sərtləşməsi xüsusi temperaturda aparılır.", "İqtidarın sərtləşməsi etirazlara səbəb oldu.", "Layihənin sərtləşməsi ilə işlər sürətləndi.".

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz