Sərtləşmək felinin Azərbaycan dilindəki mənası, lüğətlərdəki qısa izahından daha geniş və dəqiq şəkildə aşağıdakı kimi verilir:
Sərtləşmək, bir əşyanın, hadisənin və ya vəziyyətin fiziki, emosional və ya sosial baxımdan daha sərt, möhkəm, kəskin, qətiyyətli və ya şiddətli hala keçməsi deməkdir. Bu proses tədricən baş verə bilər və ya qəfil bir dəyişikliklə müşahidə oluna bilər. Mənası kontekstdən asılı olaraq müxtəlif çalarlar əldə edə bilər.
Fiziki sərtləşmə: Bu mənada sərtləşmək, bir cismin mexaniki xüsusiyyətlərinin dəyişməsini, daha möhkəm, daha az elastik və ya daha qırılğan hala gəlməsini ifadə edir. Məsələn, "Günəşin təsiri ilə gil sərtləşdi" və ya "Beton zamanla sərtləşir" kimi cümlələrdə sərtləşmək fiziki bir prosesi bildirir.
Emosional sərtləşmə: Bu kontekstdə sərtləşmək, bir insanın xarakterinin daha sərt, qətiyyətli, hətta amansız hala gəlməsini, emosional həssaslığının azalmasını bildirir. Məsələn, "İllər boyu çətinliklər onu sərtləşdirmişdi" və ya "Təcrübələr onu həyata qarşı sərtləşdirdi" ifadələrində sərtləşmək, mənfi təsirlərə qarşı müqavimətin artmasını ifadə edir. Bu halda, sərtləşmə mənfi və ya müsbət mənada işlənə bilər. Müsbət mənada sərtlik, məqsədə çatmaq üçün zəruri olan iradə və inadkarlığı ifadə edir.
Sosial sərtləşmə: Sərtləşmək, sosial qaydaların, qanunların və ya ictimai rəyin daha sərt, daha az ədalətli və ya daha az tolerant hala gəlməsini də ifadə edə bilər. Məsələn, "Cəmiyyətdəki sosial nəzarət sərtləşdi" və ya "Qanunvericilik daha sərtləşdirildi" kimi cümlələrdə sərtləşmə, qaydaların daha ciddi tətbiqini göstərir.
Etimalogiyası: Sərtləşmək sözü "sərt" sözündən əmələ gəlmişdir. "Sərt" sözü isə kökü türk dillərində olan bir sözdür və əsasən bərk, möhkəm, qətiyyətli mənalarını ifadə edir.
Yekun olaraq, sərtləşmək felinin mənası kontekstdən asılı olaraq müxtəlif çalarlar əldə edir və həm fiziki, həm də emosional və sosial hadisələri təsvir etmək üçün istifadə edilə bilər. Bu izah, lüğətdəki qısa izahdan daha geniş və dəqiq bir şəkildə sözün mənasını açıqlayır.