izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Səs-səda sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir birləşmədir və əsasən "səs" sözünün mənasından irəli gəlir. Lakin sadəcə "səs" sözünün sinonimi deyil, daha geniş və ifadəli bir məna daşıyır. "Səs" konkret bir səs mənbəyindən gələn səsi, bir qədər zəif və aydın olmayan səsi ifadə edərkən, "səs-səda" daha güclü, çoxsaylı və geniş əraziyə yayılan səslərin qarışığını, həyəcanı, qarışıqlığı bildirir. Bu, bir çox səsin eyni zamanda eşidilməsini, çoxluğun səs-küyünü təsvir edir.

Etimoloji baxımdan, "səs-səda" birləşməsində "səs" sözü əsas məna daşıyıcısıdır və "səda" sözü isə bu səsin yayılmasını, genişlənməsini, əks-sədasını ifadə edərək mənanı gücləndirir. "Səda" sözü özü də "səs" sözündən törəmədir və əks-səda, yankı mənalarını da özündə ehtiva edir.

Cümlədə istifadəsinə nümunələr:

"Gecə yarısı səs-səda kəsilir" cümləsində səs-səda, ətrafdakı hər hansı bir səs-küylü fəaliyyətin dayanmasını, sakitliyin hakim olmasını ifadə edir. Sadəcə səsin yox olmaması deyil, əvvəlki qarışıqlıq, həyəcan və ya fəaliyyətin sona çatdığını bildirir.

"Közün üstünə düzülmüş göbələklərin cızıltısından özgə səs-səda eşidilmədi" cümləsində isə "səs-səda" sözü göbələklərin cızıltısından başqa heç bir əlavə səsin olmadığını, tam sakitliyin hökm sürdüyünü vurğulayır. Bu cümlədə "səs-səda" səsin olmamasını ifadə etmək üçün işlədilir.

Qısacası, "səs-səda" sözü "səs" sözünün intensivliyini və əhatə dairəsini artıran, daha güclü və ifadəli bir birləşmədir. O, sadəcə səsi deyil, həm də səsin yayılmasını, çoxluğunu, güclülüyünü və ya əksinə, tam bir sakitliyi ifadə etmək üçün işlədilir. Kontekstə görə mənası dəyişsə də, hər zaman "səs" ilə əlaqəli olan, lakin daha geniş məna kəsb edən bir ifadədir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz