Səs-səmir sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir termin olub, əsasən səsin güclü, çox və ya qarışıq şəkildə yayılması mənasını verir. Lüğətlərdəki “səs” sözünün 1-ci mənasına istinad etməklə yanaşı, bu ifadə “səs”dən daha çox məna çalarına malikdir. Sadəcə səs yox, qarışıq, çoxlu, bəzən də nizamsız səslərin bir yerdə eşidilməsi vəziyyətini ifadə edir.
Mənşəcə, “səs-səmir” iki kökdən – “səs” və “səmir” sözlərindən təşkil olunmuş bir birləşmədir. “Səs” sözünün mənası hamıya məlumdur. “Səmir” isə əsasən “yayılma, yayılmaq, ətrafa səpələnmək” mənasında işlənir. Buna görə də “səs-səmir” sözünün mənası "yayılan, çox və ya qarışıq səslər" kimi də izah oluna bilər. “Səmir” sözünün kökü də qədim türk dillərinə gedib çıxır və bu mənada istifadəsinə qədim yazılı abidələrdə də rast gəlmək mümkündür.
İstifadə nümunələri: “Səs-səmir” sözü müxtəlif kontekstlərdə işlənə bilər. Məsələn:
- Bayram günü şəhərdə böyük səs-səmir var idi. (Çoxlu insan səsi, maşın səsi və s. qarışıq şəkildə eşidilirdi)
- Qəfil baş verən partlayışdan sonra böyük bir səs-səmir yaranmışdı. (Güclü və qarışıq səslər, partlayış səsi və onun nəticələri ilə əlaqədar səslər)
- O hadisədən sonra hər şey sakitləşdi, səs-səmir kəsildi. (əvvəlki qarışıq və güclü səslər susdu)
- Həyətdə uşaqların səs-səmiri eşidilirdi. (Çoxlu uşaq səsinin qarışığı)
Yuxarıdakı nümunələrdən də göründüyü kimi, “səs-səmir” sözü sadəcə səsi deyil, səsin intensivliyini, çoxluğunu və qarışıqlığını ifadə edən bir termindir. Bu sözün istifadəsi həm konkret, həm də metaforik ola bilər.