izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Səth (ər. سطح - səth) sözü Azərbaycan dilində geniş məna çalarlarına malik bir termindir. Əsasən, bir cismin, obyektin və ya sahənin xarici, üst tərəfini, üzünü, görünən hissəsini ifadə edir. Ancaq bununla yanaşı, daha geniş mənalarda, o cümlədən mənəvi və abstrakt anlayışları ifadə etmək üçün də işlədilir.

Birinci əsas mənası fiziki bir realite ilə bağlıdır. Bir cismin üç ölçülü fəzasının iki ölçülü sərhədini təsvir edir. Misal üçün, "Yer kürəsinin səthi", "taxtanın səthi", "masa üstünün səthi hamarlanmışdır" ifadələrində səth, konkret bir cismin xarici tərəfini göstərir. Bu mənada səth, həm də toxunmaq, hiss etmək mümkün olan səviyyəni təmsil edir. Səthin xüsusiyyətləri (hamar, kobud, qabarıq, girinti-çıxıntı) onun təsvirinə əlavə məlumatlar əlavə edir.

İkinci mənası daha çox metaforik və ya abstrakt xarakter daşıyır. Bu mənada, "səth" bir şeyin görünən, lakin dərinliksiz olan tərəfini, yalnız bir qatını, yalnız görünən tərəfini ifadə edə bilər. Misal üçün, "məsələnin səthi araşdırılması" ifadəsində problemə yalnız ümumi baxışın edildiyi, dərinə getmədən yalnız görünən tərəfin araşdırıldığı bildirilir. Eyni zamanda, "münasibətlərin səthi olması" ifadəsində dərin olmayan, səmimi olmayan, yüngül münasibətlər nəzərdə tutulur. Bu mənada "səth" dərinlikdən, əsl mahiyyətdən fərqli olaraq daha dayaz bir qat kimi təsvir edilir.

Üçüncü mənası isə, daha az işlənsə də, "səviyyə" mənasında işlənir. Məsələn, "su səthi" deyərkən, suyun üst səviyyəsini, onun yüksəkliyini ifadə edirik. Bu mənada "səth" müəyyən bir hündürlükdə olan sərhədi bildirir. Bu isə ilk məna ilə bağlıdır, ancaq bu vəziyyətdə daha çox müəyyən bir həcmə, mayenin və ya qazın üst sərhədinə fokuslanır.

Qısacası, "səth" sözü həm konkret, həm də abstrakt mənalarda geniş tətbiq olunan, mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişən bir sözdür. Onun mənasını daha dəqiq başa düşmək üçün cümlənin ümumi məzmunu nəzərə alınmalıdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz