izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Səyyarə (ər. سَيَّارَة - sayyāra - gəzən, hərəkət edən deməkdir) - Günəş ətrafında fırlanan, öz işığı olmayan, Günəşin işığını əks etdirən səma cismi. Astronomiyada planet olaraq bilinir. Qədim astronomiya və astrologiyada isə səyyarə dedikdə, göy sferası üzərində görünən hərəkətləri ilə sabit ulduzlardan fərqlənən, yəni yer üzündəki müşahidəçiyə nisbətən yerini dəyişən göy cisimləri – Günəş, Ay, Merkuri, Venera, Mars, Yupiter və Saturn nəzərdə tutulurdu. Müasir astronomiyada isə səyyarə anlayışı daha dəqiq tərifə malikdir və Günəş sistemindəki planetlərlə yanaşı, digər ulduz sistemlərində aşkar edilən planetlərə də aid edilir.

Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, ərəb mənşəli olub, "səyyar" (سَيَّار) sözündən törəmişdir. "Səyyar" isə "gəzən", "hərəkət edən", "səyahət edən" mənalarını verir. Bu məna, səyyarənin göy kürəsindəki görünən hərəkətinə uyğun gəlir. Qədim zamanlarda insanların səma cisimlərinin hərəkətlərini izah etmək üçün istifadə etdikləri bir termindir.

Ədəbiyyatda "səyyarə" sözü həm astronomik mənasında, həm də metaforik mənada işlədilir. Misal olaraq, S.Vurğun misalında olduğu kimi, "Tez-tez yanıb-sönən səyyarələr tək" ifadəsi, səyyarənin göy üzündəki görünən hərəkətini insan hisslərinin dəyişkənliyi ilə müqayisə edir. Bu halda "səyyarə" sözü dəyişkənlik, qeyri-sabitlik mənasını daşıyır. Başqa bir misalda, "səyyarə" insanın həyatının sürətlə dəyişən, gəzən, dolaşan təbiətini təsvir etmək üçün istifadə edilə bilər.

Yekun olaraq, "səyyarə" sözü həm astronomik bir termin, həm də ədəbiyyatda geniş istifadə olunan metaforik bir ifadədir. Onun mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilsə də, əsasında hərəkət, dəyişkənlik və qeyri-sabitlik anlayışları durur.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz