izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Sıçratma sözü, "sıçratmaq" fellindən törəmiş bir isimdir. Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir söz olub, əsasən hərəkətin özü, hərəkətin nəticəsi və ya hərəkətin edilməsi üçün göstərilən əmr kimi müxtəlif kontekstlərdə işlənir. Lüğətlərdə verilən qısa izahlar sözün mənasının bütün çalarlarını əhatə etmir.

Sıçratma əsasən bir cismi yerdən qoparıb havaya atma, yuxarıya doğru qaldırma, bir yerə atılma və ya sıçrama hərəkəti deməkdir. Bu hərəkət müxtəlif səbəblərdən baş verə bilər: məsələn, əl ilə sıçratmaq (bir topu sıçratmaq), ayaqla sıçratmaq (su səthinə ayaqla sıçratmaq), təbii qüvvələrin təsiri ilə sıçratmaq (küləyin daşı sıçratması), qəfildən yuxarı qalxma (maşının birdən sıçratması).

Sözün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişir: “Uşaqlar sevincdən havaya sıçrayırdılar.” cümləsində sıçratma, sevincdən qaynaqlanan qəfil, yüngül hərəkəti ifadə edir. “Suyun sıçratması ətrafa yayıldı.” cümləsində isə sıçratma, suyun səthdən qopub havaya atılması və ətrafa yayılması anlamına gəlir. “Bu maşın güclü sıçratmaya malikdir.” cümləsində isə sıçratma, maşının yolsuzluqda yüksək sürətlə hərəkət etməsi zamanı yüksəklik qazanması kimi texniki bir mənaya malikdir.

Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "sıçramaq" feli ilə əlaqəli olduğunu görərik. "Sıçramaq" kökü Türk dillərinə məxsusdur və bir yerədən digər yerə birdən və sürətlə hərəkət etmək mənasını verir. "Sıçratma" isə bu hərəkətin nəticəsini, hərəkətin özünü və ya hərəkət etmə əmrini bildirir.

Yekun olaraq, "sıçratma" sözü sadə görünən mənasının arxasında müxtəlif kontekstlərdə dəyişən, geniş məna çalarlarına malik bir sözdür. Onun tam mənasını anlamaq üçün sözün işləndiyi cümlənin və kontekstin diqqətlə təhlil edilməsi vacibdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz