Sınanılmaq sözü Azərbaycan dilində geniş məna kəsb edən bir feldir. Əsasən bir şeyin və ya birinin sınaqdan keçirilməsi, yoxlanılması, təcrübədən ötürüldüyü, onun keyfiyyətinin, etibarlılığının, gücünün və ya davamlılığının müəyyən edilməsi mənasını verir. Lüğətlərdə sadəcə "sınaqdan keçirilmək" ifadəsi ilə izah edilməsi kifayət etmir, çünki bu fel müxtəlif kontekstlərdə bir çox nüansları əhatə edir.
Etimoloji baxımdan "sınanılmaq", "sınaq" kökünə "-anılmaq" əlavəsindən əmələ gəlmişdir. "Sınaq" sözü isə köhnə türk dillərində də mövcud olmuş və "sınmaq" felindən törəmişdir. Bu, "sınanılmaq" felinin əslində bir şeyin "sınmaq" həddində yoxlanılmasını ifadə etdiyini göstərir. Yəni yalnız səthi yoxlama deyil, həm də dözümlülüyünün, həddinin tapılması deməkdir.
Sözün işlənmə sahələri genişdir: fiziki əşyaların, texniki qurğuların, proqram təminatının, nəzəriyyələrin, üsulların, insanların və hətta əqidələrin sınanılması mənalarında işlənə bilər. Məsələn:
- Yeni avtomobilin mühərriki ciddi sınaqlardan sınanıldı. (Texniki qurğunun yoxlanması)
- Onun sədaqəti ağır sınaqlardan sınanıldı. (İnsanın xarakterinin yoxlanması)
- Nəzəriyyə praktikada sınanılmalıdır. (Nəzəriyyənin doğruluğunun yoxlanması)
- Bu dərmanın təsiri xəstələrdə sınanıldı. (Tibbi tədqiqat)
- Dostluğumuz illər boyu müxtəlif çətinliklərdə sınandı. (Münasibətlərin gücünün yoxlanması)
Göründüyü kimi, "sınanılmaq" feli sadəcə bir yoxlama əməliyyatını deyil, eyni zamanda həmin yoxlamanın nəticəsində ortaya çıxan təzyiq, çətinlik və sınaqları da ifadə edir. Bu səbəbdən, bu sözün mənasının daha geniş və dəqiq şəkildə izah edilməsi zəruridir.