Sızanaq (latınca acne vulgaris; ingiliscə acne) dərinin yağ bezlərinin iltihabı nəticəsində əmələ gələn bir xəstəlikdir. "Sızanaq" sözü ümumiyyətlə dəri səthində görünən irinli səpgiləri ifadə etsə də, əslində bu, müxtəlif səbəblərdən və müxtəlif şiddətlərlə özünü göstərə bilən kompleks bir xəstəlikdir. İrinli şişkinliklərdən əlavə, sızanaq komedonlar (qara nöqtələr və ağ nöqtələr), papullar (kiçik, qırmızı şişkinliklər), pustullar (irinli şişkinliklər), nodüller (dəri altındakı sərt şişkinliklər) və kistalar (mayeylə dolu böyük şişkinliklər) şəklində özünü göstərə bilər.
Sözün etimologiyası dəqiq bilinməsə də, ehtimal olunur ki, türk dillərindəki "sızmaq" felindən törəmişdir. "Sızmaq"ın "dəridən maye çıxmaq" mənası nəzərə alındıqda, "sızanaq" sözünün irinli şişkinliyin dəridən "sızması" ilə əlaqəsi görünür. Beləliklə, sözün mənası yalnız "irinli səpgi" ilə məhdudlaşmır, həm də bu səpgilərin yaranma mexanizminə işarə edir.
Sözün işlənmə nümunələrinə baxaq:
- "Bədənini sızanaq basmaq": Bu ifadə sızanağın bədənin geniş bir hissəsini əhatə etdiyini və xəstəliyin ağır dərəcədə olduğunu göstərir.
- "Sızanaq çıxarmaq": Bu ifadə sızanağın mexaniki olaraq çıxarılmasını, sıxılmasını ifadə edir. Lakin, bu üsulun infeksiyanın yayılmasına və izlərin qalmasına səbəb ola biləcəyi üçün həkim məsləhəti olmadan tətbiq edilməməlidir.
- "Üzünü sızanaqlar bəzəmişdi": Bu ifadə, sızanağın estetik baxımdan xoşagəlməz bir görünüş yaratdığını vurğulayır.
- "Sızanaq müalicəsi üçün dermatoloqa müraciət etməlidir": Bu cümlə, sızanağın ciddi bir tibbi məsələ olduğunu və peşəkar müalicə tələb etdiyini göstərir.
Qısacası, "sızanaq" sözü sadəcə bir dəridəki səpgi deyil, müalicə tələb edən bir xəstəliyi ifadə edir. Onun əmələ gəlmə səbəbləri, müalicə üsulları və qarşısının alınması haqqında geniş məlumat almaq üçün mütəxəssisə müraciət etmək vacibdir.