izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Skeptik (yun. skeptikos – sorğu-sual edən, araşdıran) termini qədim yunan fəlsəfəsindən qaynaqlanır və əsasında "şübhə" və "araşdırma" anlayışlarını ehtiva edir. Müasir Azərbaycan dilində istifadə edilən zaman isə bir neçə mənaya malikdir:

1. Skeptisizm tərəfdarı: Bu, skeptisizmin əsas prinsiplərinə inanaraq həqiqətin tam şəkildə bilinməsinin mümkün olmadığını irəli sürən şəxsdir. Belə bir insan hər hansı bir iddianın doğruluğuna qəti şəkildə inanmaz və əvvəlcə onun sübutunu axtarır. Məsələn: "O, məsələyə skeptik yanaşır və hər şeyi ciddi şəkildə təhlil edir." Bu kontekstdə "skeptik" daha çox fəlsəfi bir mövqe bildirir.

2. Hər şeydən şübhələnən adam, hər şeyə şübhə ilə baxan adam; şəkkak: Bu məna birinci mənaya nisbətən daha genişdir və fəlsəfi bir kontekstdən kənarda da istifadə oluna bilər. Burada skeptik, hər şeyə şübhə ilə yanaşan, qəbul etdiyi məlumatları tənqidi şəkildə qiymətləndirən, tez inanan olmayan bir şəxsi ifadə edir. Məsələn: "Yeni layihəyə qarşı skeptik münasibət hökm sürdü." və ya "O, insanların sözlərinə skeptik yanaşır, hər şeyin öz gözü ilə görməyə üstünlük verir". Bu mənada "skeptik" daha çox şəxsi xüsusiyyət kimi təsvir edilir və "şəkkak" sözü ilə sinonimdir.

Qeyd etmək lazımdır ki, "skeptik" sözü həm müsbət, həm də mənfi konnoatasiya daşıya bilər. Bir tərəfdən, skeptik yanaşma əsaslı təhlillərə, dəqiqlik tələbinə və həqiqətin axtarışına yönəldilmiş müsbət bir xüsusiyyət ola bilər. Digər tərəfdən isə həddindən artıq şübhəçilik, inamın olmaması, irəliyə doğru hərəkətin maneə törədicisi kimi mənfi təsir göstərə bilər. Kontekstdən asılı olaraq "skeptik" sözünün mənası dəqiqləşdirilir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz