Slavyanlaşmış sözü, Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində qeyd olunduğu kimi, əsasən bir xalqın və ya şəxsin dil, mədəniyyət, adət-ənənə və ümumi həyat tərzi baxımından slavyan xalqlarının təsirinə məruz qalmasını, onlara yaxınlaşmasını və bəzi xüsusiyyətlərini qəbul etməsini ifadə edir. Bu, sadəcə olaraq dilin dəyişməsi ilə məhdudlaşmır; daha geniş mənada, sosial, mədəni və hətta genetik dəyişiklikləri də əhatə edə bilər.
Etimalogiyasına nəzər salsaq, "slavyanlaşmış" sözünün "slavyan" kökünə "-laşmış" şəkilçisinin artırılması ilə meydana gəldiyini görürük. "-laşmış" şəkilçisi bir prosesin başa çatdığını, müəyyən bir vəziyyətin əldə olunduğunu bildirir. Beləliklə, "slavyanlaşmış" "slavyan olma prosesinin tamamlandığını" ifadə edir.
Sözün işlənməsinə dair nümunələr verək:
- "Slavyanlaşmış əhalinin əksəriyyəti rus dilini ana dili kimi qəbul edirdi." - Bu cümlədə slavyanlaşma prosesinin dilə təsirini göstərir.
- "Orta əsrlərdə Şərqi Avropanın bir çox bölgəsi slavyanlaşmış, xristianlaşmış və özünəməxsus mədəniyyət formalaşdırmışdı." - Burada slavyanlaşma prosesinin din və mədəniyyətə təsiri göstərilir.
- "Onun slavyanlaşmış adət-ənənələri, hətta soyadı belə onun slavyan mənşəli olduğunu göstərirdi." - Bu cümlədə isə slavyanlaşmanın adət-ənənə və soyada təsiri önə çəkilir.
Qeyd edək ki, "slavyanlaşmış" termini bir qədər neytral olsa da, bəzi kontekstlərdə müəyyən bir mədəniyyətin üstünlük təşkil etməsi və digərinin özünəməxsusluğunu itirməsi kimi mənfi mənalar da daşıya bilər. Ona görə də sözü işlədərkən ehtiyatlı olmaq, kontekstdən asılı olaraq mənasını dəqiqləşdirmək vacibdir. Məsələn, tarixi bir kontekstdə slavyanlaşma rus imperiyasının təsiri altında baş vermiş mədəni assimilyasiya kimi qəbul edilə bilər.