izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Solub-saralmaq feli, əsasən bitkilərə, lakin məcazi mənada digər əşya və hadisələrə də aid edilə bilən bir prosesi ifadə edir. "Solmaq" və "saralmaq" fellərinin birləşməsi ilə əmələ gəlmiş bu birləşmə fel, rəng, təravət və parlaqlıq itkisinə işarə edir. "Solmaq" daha çox canlıların, xüsusilə bitkilərin təravətini və canlılığını itirməsi, quruması mənasını verir. "Saralmaq" isə rəngdəki dəyişikliyi, xüsusilə sarımtıl bir ton almağı ifadə edir. Beləliklə, "solub-saralmaq" həm rəng dəyişikliyini, həm də təravət və parlaqlıq itkisini əhatə edən daha geniş bir məna kəsb edir. Bu birləşmə fel, bitkilərin susuzluqdan, xəstəlikdən və ya digər amillərdən təsirlənərək quruması və rənginin dəyişməsi prosesini daha dəqiq və ifadəli şəkildə təsvir edir.

Məsələn, "Bağdakı gül ləçəkləri günəşin altında solub-saralıb" cümləsində həm ləçəklərin rənginin solğun sarıya çevrilməsi, həm də onların təravətini itirməsi, quruması ifadə olunur. Digər bir nümunə olaraq, "Uzun müddət qışda qalmış otlar solub-saralıb" cümləsində otların rənginin dəyişməsi ilə yanaşı, quruyub solması da ifadə olunur. Daha məcazi mənada isə, "Ümidlərim solub-saralıb" kimi ifadələrdə ümidlərin zəifləməsi, itirilməsi və solğunlaşması mənası verilir.

Etimoloji cəhətdən, "solmaq" feli türk dilinin köhnə təbəqəsinə aiddir və muhtemelen "sol" kökündən törəmişdir. "Saralmaq" feli isə "sarı" sözündən törəmişdir. Hər iki felin birləşərək yeni bir məna əldə etməsi, Azərbaycan dilinin ifadə imkanlarının zənginliyini göstərir. "Solub-saralmaq" birləşmə felinin, sadəcə "solmaq" və ya "saralmaq" fellərini istifadə etməkdən daha ifadəli və təsirli olması, onun dilin ifadə vasitələri içərisindəki əhəmiyyətini vurğulayır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz